Yunanistan Cumhurbaşkanı Katerina Sakellaropoulou’nun 11 13 Eylül tarihlerini kapsayan On İki Ada çeşidi devam ediyor Tarafbet
Aydınlık’tan Tevfik Kadan’ın haberine nazaran birinci olarak 11 Eylül’de Doğu Ege’deki Herke Halki adasına giden Cumhurbaşkanı Sakellaropoulou burada düzenlenen bir dini merasimle yeni eğitim öğretim yılının açılışını yaptı
Sakellaropoulou’ya adanın Taksimbet fahri vatandaşı unvanı verilirken Yunan Cumhurbaşkanı da adanın ‘savaşçı’ karakterini övdü Sakellaropoulou burada yaptığı konuşmada Halki Helenizmin kalesidir tabirlerini kullandı
Daha sonra Rodos adasına geçen Yunan Cumhurbaşkanı 1982’de Montego Körfezi’nde Supertotobet kabul edilen Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Kontratı UNCLOS ‘nin 40 yıldönümü münasebetiyle düzenlenen 4 Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Siyaset Sempozyumu’na katıldı Sempozyum kapsamında direkt Türkiye’yi gaye alan çok sayıda sunum Superbahis yapılırken dikkat çeken kimi mevzu başlıkları şöyleydi
Ege ve Doğu Akdeniz’de Türk revizyonizmi ile uğraşmanın bir aracı olarak deniz hukukunun uygulanması
Ege adalarının egemenlik ve askersizleştirilmesi tartışması Ayrımcı çelişkiler
Yunanistan Superbetin Türkiye bağları Sıcak bir periyoda mi yoksa krize mi gidiyor
Nikaragua Kolombiya 2022 davasında Milletlerarası Adalet Divanı’nın kararı ve Yunanistan için önemi
Yunanistan için daha az elverişli olan düzenlemelerin yorumlanması ve uygulanması
Yunanistan Cumhurbaşkanı Katerina Sakellaropoulou Rodos’taki konferansın akabinde bugün birinci olarak Meis adasına Kızılhisar geçecek Burada Meis’in kurtuluşunun 79 yıldönümü merasimine katılacak Yunan Cumhurbaşkanı daha sonra Fener adasına gidecek Sakellaropoulou’nun bu ziyareti başkalarından çok daha fazla kışkırtıcı ileti taşıyor
KARAADA VE FENER ADASI YUNANİSTAN’A İLİŞKİN DEĞİL
Her şeyden evvel Kaş’ın çabucak karşısında bulunan Fener adası ile Karaada Yunanistan’a hiçbir vakit devredilmedi
Meis ile Menteşe Adaları bölgesinde yer alan On İki Ada ve buna bağlı adacıklar Lozan Barış Antlaşması nda isimleri sayılarak İtalya ya devredilmişti Bölgede bulunan başka iki müstakil ada olan Karaada ve Fener adası ise Lozan da egemenlik devranına husus olmadı 4 Ocak 1932 tarihinde Türk İtalyan Kontratı ile Karaada ve Fener adasının egemenliği İtalya ya devredildi İtalyanlar ise Türkiye nin Lozan da kendilerine devrettiği adaları 1947 Paris Barış Antlaşması yla Yunanistan ın egemenliğine bıraktı Ama bu devranda 1932 tarihli Türk İtalyan Sözleşmesi ne rastgele bir atıf yapılmadı Yani Meis in yanındaki adalar Paris Barış Antlaşması nın akit devletleri içinde bulunmayan Türkiye nin isteği dışında Lozan ın tek taraflı genişletilmesiyle hukuksuzca devredildi Ayrıyeten Paris Barış Antlaşması nda kelamı edilen Meis e bağlı bitişik adacıkların hangileri olduğu ne antlaşma metninde ne de ekli haritalarında somut olarak belirtilmedi
Aslında Yunanistan bunun farkında olduğu için Paris görüşmeleri esnasında 4 Ocak 1932 Mukavelesi ile geçerli tüzel nitelik taşımayan 28 Aralık 1932 Sözleşmesi’ne atıfta bulunulmasını ısrarla talep etti Fakat Sovyetler Birliği Türkiye nin masada olmadığını ve 28 Aralık 1932 Mukavelesinin türel geçerlilik kazanmadığını tabir ederek bu talepleri reddetti
MEİS SAVLARI BOŞA DÜŞER
Yunanistan Kasım 1995’teki iskân uygulamasına Karaada ile Fener adasını da dâhil ederek kimi oldubittilerle bu adalarda fiili durum yaratmaya çalışıyor Şu an Kaarada’nın 15 Fener adasının 9 kişilik nüfusu bulunuyor Ancak Güney Çin Denizi’nde görülen Tahkim Davası Yunanistan’ın iskan siyasetinin da geçersizliğini gösteriyor Bu davada mahkeme BMDHS’nin 121 3 unsurunu yorumlayarak tam tesirli bir ada için dış takviye olmaksızın üzerinde insan oturmasına elverişli olma ve kendine has ekonomik bir yaşama sahip olma koşullarını getirmiş Birebir kararda adaların tesiri belirlenirken modernizasyondan evvelki halin temel olacağı vurgulanmış Yani Yunanistan’ın iskan ve tesisleşme siyasetlerinin adaların deniz alanları üzerinde bir tesiri bulunmadığı da kayda geçmiş
Türkiye’de deniz hukukçuları Karaada ve Fener adası üzerindeki egemenlik savının gündeme getirilmesi gerektiğinin kıymetle altını çiziyor Zira bu iki adanın Türkiye’nin egemenliğinde kalması durumunda Doğu Akdeniz’de Münhasır Ekonomik Bölge paylaşımında Meis’in rastgele bir tesirinin olabileceğini söylemenin hiçbir mantıklı tüzel izahı kalmayacak Türkiye’nin bu adalar üzerindeki egemenlik tezi tüm bakımlardan Yunanistan’ınkinden çok daha güçlü Uzmanlar Fener Adası nın başka 153 EGAYDAAK için de model olabieceğini kıymetlendiriyor
BOZKURT LOTUS DAVASINI TARTIŞTILAR
Rodos’taki konferansın dikkat çeken sunumlarından biri de UNCLOS ışığında ICC’nin bölgesel yargı yetkisi Lotus’u yine okumak başlığını taşıyordu Zira Bozkurt Lotus davası bugün Yunan saldırganlığına karşı verilebilecek karşılıklar bakımından kıymetli haklar veriyor
Bozkurt Lotus davası 2 Ağustos 1926 tarihinde Türk vapuru Bozkurt ile Lotus ismindeki Fransız vapurunun Adalar Denizi’ndeki Midilli açıklarında çarpışarak batması ve 8 Türk vatandaşının hayatını kaybetmesi sonucu Bozkurt’un kaptanı ile bir arada Fransız gemisinin nöbetçi kaptanı Demons’un İstanbul’da Türkiye Devleti tarafından tutuklanması sonucunda başlayan milletlerarası bir dava
Fransa tutuklama kararına itiraz ederek Fransız kaptanını Türkiye’nin tutuklama yetkisi olmadığını tez etmiş Bunun üzerine Lahey’deki Milletlerarası Adalet Divanı’na başvurulmuş 1934 yılındaki Soyadı Kanunu ile Bozkurt soyadını alacak olan Mahmut Esat’ın Türkiye’yi savunduğu bu dava Türk tezinin kazanması ile sonuçlanmış
‘KAZANACAĞIZ’
Mahmut Esat Bozkurt dava öncesi süreci şöyle anlatıyor
Bir gün Atatürk ve İnönü beni nezdlerine çağırdılar Sıkıntıyı bir daha izah etmemi emrettiler Anlattım ve sözlerimi şöyle tamamladım Paşam Lahey Adalet Divanına gidelim kimin haklı olduğu meydana çıksın Ben hakkımızdan eminim Müsaade ederseniz davamızı ben müdafaa edeyim Kaybedersem memlekete bir daha dönmem Ancak kazanacağız Hem Adalet Divanı önüne gitmeden Fransızların dediğini yapacak olursak Fransız Devletinin tehditleri karşısında boyun eğmiş olacağız bu da onlara öbür sorunlarda tıpkı tehditleri öne sürdürmek yüreğini verecektir Halbuki Lahey Divanına gidersek davayı kaybetsek dahi erdem ve haysiyetimiz zedelenmez Çünkü milletlerarası bir mahkemenin kararına uymak şerefsizlik değil tersine büyük erdemdir
Bu kelamlar üzerine Atatürk bana şu formda yanıt verdi Güle güle git kazanacaksın kazanmasan da memleket seni bağrına basacaktır
‘LOTUS PRENSİBİ’ OLUŞTU
Fransa Türkiye’nin yaptığı tutuklamanın milletlerarası hukuka ters olduğunu öne sürerek açık denizlerde işlenen kabahatlerde yalnız geminin bağlı olduğu devletin kovuşturma hakkı bulunduğunu savundu Adalet Divanı bunun zarurî ve kesin bir kural olmadığına kanaat getirip hatanın tesirinin Türk gemisinde görülmesi sebebiyle Türkiye Devleti’nin olayla ilgilenme hakkı bulunduğunu belirtti ve Fransız kaptanı hakkında kovuşturma yapmakla Türkiye’nin milletlerarası hukuka alışılmamış davranmadığını kabul etti Bu karar literatüre Lotus Prensibi ya da Lotus Yaklaşımı olarak geçti ve açık denizlerin hürlüğü ilkesi ismi altında 1958 tarihli Cenevre Açık Deniz Sözleşmesi nde mukaveleye taraf tüm ülkeler için kural hâline getirildi