Şebnem TURHAN
Türkiye sermaye piyasaları 19 Mart sonrası yaşadığı dalgalı görünümden sıyrılma uğraşında. Sürpriz Merkez Bankası lideri değişikliğiyle sonrası yabancı yatırımcının TL varlıklarda sert satışı yaşanmıştı. Aslında yabancı yatırımcılar 2020 yılbaşından buyana TL varlıklarında konumlarını azaltıyor. Bilhassa pay senedinde bu çok daha net görülüyor. Borsa İstanbul’da yabancı hissesi yüzde 42,63’e kadar geriledi. Bu yılbaşından bu yana yüzde 12,71, 19 Mart’tan buyana da yüzde 5,43’lük azalmaya işaret ediyor. Yabancının çıkışı sürerken Borsa İstanbul endeksleri yatırımcılar için epeyce ucuz olmaya da devam ediyor. Borsa İstanbul BİST 100 endeksi 176 dolara kadar indi. Bankacılık endeksi ise 136 dolar düzeyinde. 500 dolarların görüldüğü Mayıs 2013’ten bu yana BİST 100 endeksi dolar bazında yüzde 64,63 geriledi. 19 Mart’tan bu yana ise dolar bazında düşüş yüzde16,89 oldu. Her ne kadar pay senetleri ucuz olsa da yabancının satış hali değişmemiş görünüyor. Yerli yatırımcı ise halka arza gösterdiği ağır taleple borsadaki hissesini artırmaya devam ediyor.
19 Mart’tan sonra kan kaybı yaşayan Borsa İstanbul endeksleri nisan ayının birinci günlerinde olumlu bir hava yakaladı. Bu müspet hava dün yerini yine dalgalı bir görünüme bırakırken yabancı yatırımcı pay senetlerinde satışını sürdürdü. Yurtdışında ABD’nin teşvik paketinin getirdiği ivme ile pay senedi piyasalarında yükseliş yaşanırken ve gelişmekte olan ülke piyasalarına yabancı girişi olurken Borsa İstanbul bu rüzgardan tam olarak yararlanamadı.
Ucuz ancak gereğince ucuz mu?
Hakikaten nisan raporunu yayınlayan BGC İstanbul, Türk pay senetlerinin 2021 kar iddialarına nazaran yüzde 6.8 Fiyat-Kazanç oranı ile süreç gördüğünü hesapladıklarını, bunun 5 yıllık tarihi ortalamasına nazaran yüzde 8 iskonto manasına geldiğini belirtti. Ve gelişmekte olan piyasa medyanına nazaran Borsa İstanbul’un yüzde 51 iskontolu olduğunu da vurguladı. Lakin BCG Türkiye ‘Ucuz daha ucuz hale geliyor lakin gereğince ucuz mu’ başlığı altında yaptığı değerlendirmede TL’deki paha kaybı, yeni kurumlar vergisi oran değişiminin karlardaki olumsuz tesirinin riski büyüttüğünü belirtti. Kurum, piyasaya bedeli büyük pay senetlerinde yabancı yatırımcılardan kaynaklı satış baskısının, küçük piyasa kıymetli pay senetlerinde ise ferdî yatırımcıların alımlarının devam ettiğine işaret etti. Ve mevduattan pay senedine geçişin birtakım pay senetlerinde olağandışı değerlemeyi destekleyeceğini belirterek “Biz bu bahse girmeyeceğiz” denildi.
Yabancı bilhassa bankacılık endeksinde ağır satış yapıyor. Bankacılık endeksi 136 dolara geriledi. Mayıs 2013’te 1000 dolar düzeyindeydi. Bankacılık endeksi dolar bazında 19 Mart’tan bu yana yüzde 26,77 geriledi. Yılbaşından bu yana bankacılık endeksindeki düşüş ise yüzde 35,20. Mayıs 2013’teki düzeyinden ise yüzde 87,70 kayıp yaşamış durumda bankacılık endeksi.
Gelişen piyasalardan negatif ayrıştı
Garanti Yatırım’ın ‘ Glokal Barometresi’nde de 2021 yılı başından bu yana MSCI Türkiye endeksinin aylık bazda yüzde 18.5’lik düşüş ile öbür gelişen piyasalardan negatif ayrıştığı belirtilirken birebir vakitte Kasım 2020 sonrasında tesirli olan yabancı yatırımcı girişinin, mart ayı ile birlikte son 4 ayda nette 113 milyon dolar çıkışa döndüğü vurgulandı.
Yerli yatırımcı tarafından sürüklenen bir borsa
Albaraka Türk Baş Ekonomisti Ömer Emeç de borsada esasen yerli ilgisinin son 1 yılda değerli ölçüde artması ve yerlinin daha çok bulunduğu payların yabancıların yükte olduğu paylardan önemli halde daha güzel performans göstermesiyle yabancı hissesinde kayda kıymet bir düşüş görüldüğünü belirtti. Emeç, geçen haftalarda ise kasım ayında giriş yapan yabancı yatırımcıların son devirde çıkış yapmasıyla durumun bir kesim daha ilerlediğini lisana getirerek “Bu bağlamda mevcut durumun önümüzdeki süreçte devamı ve hasebiyle daha çok yerli yatırımcı tarafından sürüklenen bir borsa senaryosu bizim baz senaryomuz konumunda” diye konuştu.
Ucuzluk pahalılık sorunu değil
İnfo Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Mert Yılmaz pandeminin başlamasıyla abirlikte tüm gelişmekte olan ülkelerden kaçış olduğunu hatırlatarak bu yatırımcının dönüşünde ise Çin ve Asya başta olmak üzere gelişen ülkelere gittiğini Türkiye’nin çok ilgi görmediğini belirtti. O periyotta borsada yaşanan yükselişi de yerli yatırımcının sağladığını belirten Yılmaz, kasımdaki vazife değişikliğiyle tekrar bankacılık paylarına yabancının dönüşünü ve yabancı hissesinin yükselişini gördüğümüzü söz etti.
Son devirde ise yabancının çıkışının devam ettiğini vurgulayan Yılmaz şöyle konuştu: “Ucuzluk pahalılık problemi değil. Yabancının bir kere daha inancın derinden zedelenmiş olması durumu yaşanıyor. Ucuzluk öbür bir şey cazip olmak diğer bir şeydir. Borsa getiri olarak da cazibesini kaybediyor. Yeni istikrar noktaları nerede oluşacağı bilinmediği aracı kurumlar yeni endeks varsayımı yayınlayamıyor. Ancak BİST100 1600’lerde konsolide olacak üzere görünüyor. Buradan yüzde 10 getiri anlatıyor bu paha. Ve yüzde 19 mevduat faizi var bankada. Riskli getiri risksiz getirinin altında kaldı. Yabancı yatırımcının uzunca müddet geleceğini düşünmüyorum.”
Finansbank çıkarıldığında yabancı hissesi yüzde 32
Dünya’ya konuşan bir analist yabancı yatırımcının uzun bir mühlet geri gelmeyecek üzere durduğunu söyledi. Yabancı yatırımcının Merkez Bankası lideri değişikliğiyle öngörülebilirliğin önemli halde azaldığını ve sürecin iddia edilebilir olmadığını düşündüğünü vurgulayan analist, Finansbank yabancı oranından çıkarıldığında yüzde 42,63 olan hissenin yüzde 32’lere gerileyeceğine dikkat çekti. Son devirde Türkiye’den çıkan yabancı yatırımcının uzunca bir müddettir Türkiye’ye yatırım yapan ve öyküsüne güvenen, ucuz olduğuna inanan yatırımcılar olduğunu kaydeden analist, bundan sonra gelenlerin ise ‘akbaba fonu’ üzere kısa vadeli fırsat kollayan yabancılar olacağını lisana getirdi.
Borsanın gidecek yeri kalmayabilir
Analist, yabancıya yeni öykü sunulmadığı için uzunca bir müddet likit paylarda olmayacağını belirterek lakin Borsa İstanbul için karamsar olmadıklarına da dikkat çekti. Yerli yatırımcı sayısının rekor kırdığını hatırlatan analist son günlerdeki halka arzlar gözönüne alındığında tekrar 1 günde 200-300 bin kişinin hesap açtığının görüleceğini vurguladı. Analist, yabancının boşluğunu küçük kişisel ve yerli kurumsal yatırımcının doldurmaya çalışacağını kaydederek bir müddet sonra endeksin 1500-1600 düzeylerine gelmesinden sonra gidecek yerinin kalmayacağını belirtti. Yeni alıcı gelmeyince artık herkese elindeki payların kıymetli gelmeye başlayacağını söyleyen analist, yatırımcının da ilgisinin azalacağını tabir etti. Analist, yine yabancı yatırımcıyı çekmenin yerlinin aldığı riski yüksek fiyattan yabancıya devretmesini sağlayacağını ve bunun herkese kazandıracağını vurguladı.