Şans Sohbetleri: 1.5-2.5 dolar dünyasına doğru…

Güldağ Merkez Bankası mecburî karşılıklarla yeniden oynadı Hem ek karşılık uygulanacak alanı genişletti hem de bireylerin yanı sıra şirketleri de dövizden TL’ye dönüşte kapsama aldı Kur muhafazalı mevduat uygulanan siyasetin belkemiğini oluşturduğu için oradan kaçışa müsaade vermek istenmiyor anlaşılan Onun için de bankalara yeni vazife yüklüyor

Ağaoğlu KKM için bankalara verilmiş maksatlar var Artık bireysellerin yanına hukuksal bireyler ve şirketler de eklendi

Güldağ Ne kişiselde ne de hükmî bireylerde KKM’ye geçirmek ya da orada kalmasını sağlamak bankanın direkt vazifesi değil O müşterinin tercihi Ancak bankalara mecburilik getirilerek durum yönetim edilmeye çalışılıyor

Ağaoğlu Daha evvelce bankaların faiz oranı dışında alabilecekleri komiteye da sınırlama getirilmişti Özetle fiyatlama davranışlarını bozan yani bir manada tırnak içinde narh uygulamasının geldiği yani fiyatlara narh uygulandığı bir periyoda gelmiş durumdayız

Güldağ Narh amaçlanmamıştır muhtemelen Lakin odağınız dövizi denetim etmek olunca faize de üst gerçek dokunma müsaadeniz olmayınca iş oraya varıyor

Ağaoğlu Bunun içine sığamıyor Türkiye iktisadı KKM deki kuralları ağırlaştırıp daha fazla zorlayıp dövizleri Merkez Bankası’na aktardığınızda iş çözülmüyor Merkez Bankası bunları kullanmayıp rezervleri artırmış olsaydı zati bir sorun yoktu Lakin belirli ki kullanıyor ve bu nedenle rezervlerde değerli değişiklik olmuyor

Güldağ KKM 60 62 milyar dolar civarında bir yere geldi Görünen o ki bu süreçte piyasaya şu ya da bu yolla verilen dolar ölçüsü da çabucak hemen birebir ölçüye denk düşüyor Artık ‘artık narh uygulanan noktaya hakikat geliyoruz’ tespitini de akılda tutarak nasıl bir sonbahar bekliyorsun Eylüle girdik

Ağaoğlu Öncelikle sendikasyonlar var Tekrar uzatılır lakin konuşmuştuk tahsilatlar daha önden olacak diye düşünüyorum Zira şunu biliyorum yurt dışındaki bankaların Türkiye ye bakış açılarında hiçbir düzgünleşme olmadığı üzere bundan 1 1 5 ay öncesine nazaran fiyatlamalar tekrar üst çıktı Bir yıllık finansmana teklif ettikleri libor 6 8 bölgesine gelmeye başladı Maliyetleriyle birlikte 12 13 civarında

Güldağ Dolar olarak

Ağaoğlu Evet dolardan bahsediyoruz Çok yüksek bir sayı Zira Türkiye nin risk algısında müspet bir düzgünleşme görünmüyor

Güldağ Bankaların işi zorsa Türkiye’nin işi sıkıntı Motamot gerçek kesimin de olduğu üzere

Ağaoğlu Herkes bankaların kârı çok yüksek diyor Bankaları savunmak bana düşmedi ancak bankaların kârı âlâ ki yüksek Zira toplam sermaye sayısı büyüyor o kâr dağıtılmadığı sürece Sermaye yeterlilik rasyolarına nazaran daha yüksek kredi verebiliyorlar Yani büyümeyi yahut enflasyonu finanse edebiliyorlar Aksi takdirde güzelce küçülecek ve gerçekten kredi bulmakta bugünkünden de çok daha fazla zorluk çekeceğiz Düzenlemelerle gelen kısıtları geçtim Bir de sahiden bankaların rasyoları ile ilgili bir ıstıraptan ötürü lakin onlar da bu enflasyon muhasebesine girmedikleri için bu nominal karlarında epey yüksek bir vergi ödeyecekler Şu anda aslında enflasyon muhasebesi dahil olsaydı bu kadar karlı görünmeyecekti bankalar

Güldağ Düzenleme deyince enflasyona endeksli kağıtlar yerine yeni oranlarla almak durumunda kalacakları kağıtlar geliyor aklıma

Ağaoğlu O denli de bir durum var evet Kâr yazmışlardı o kağıtlardan Hala daha bankalar talep ediyor ancak şu anda faizi 13 e inen parayı alabilmeniz için Merkez Bankası na teminat vermeniz lazım Ya döviz ya hazine bonosu teminatı vermek lazım Merkez Bankası artık mealen dedi ki enflasyona endeksli kağıtların teminata sayılma oranlarını ben evvel yüzde 70 e indirdim sonra yüzde 50 ye indirdim Tekrar bankalar bunları istekli olarak meblağlar fakat bu yan kullanımı sınırlanıyor Faiz oranlarına konulan hudut düzenlemesi de bankaların mecburî olarak bu enflasyon tahvilleri dışındaki Hazine’nin ihraç etmiş olduğu sabit faizli tahvillerini yani enflasyona endeksli olanlar dışındaki tahvillerini talep etmelerine yol açtı Ve orada da faizde yüzde 19 dan yüzde 14 lere süratli bir düşüş oldu Yani aslında Hazine’ye Merkez Bankası eliyle borç vermek yahut direkt avans açmak yerine bankacılık sistemi üzerinden yürüyen bir düzenekte bankalar kullanılıyor

Güldağ Evet görünen o

Ağaoğlu Onun için de bu kredi sistemini yani bir taşta 3 5 kuşu yahut hatta bir kuş sürüsü vurmaya çalışılıyor

Güldağ Çalışır mı sence Daha doğrusu sürdürülebilir mi

Ağaoğlu Önemli tasalarımın olduğunu söylüyorum daima Şu anda bankalar mecburî olarak tahvil alıyor Enflasyon tahvili dışında olağan faizli tahvil almaya başladılar

Güldağ Bu sefer de gelirleri düşecek Bu borsa tarafında da alışılmış tesirli olabilir Borsada bankalarla bir tırmanış yaşanıyor

Ağaoğlu Borsadaki yükselişi aslında biraz enflasyonla bağlamıştım Lakin geçen haftaki bilgilere nazaran 800 milyon dolarlık bir giriş var Bu durum bana çok sağlıklı üzere görünmüyor Kamu bankaları başta olmak üzere bankacılık dalıyla borsanın yükselmesi bende soru işareti Hatta ben şöyle bir tweet atmayı bile düşündüm Herhalde banka yöneticileri birbirlerini arayıp biz neyi çok yeterli yaptık da paylarımız bu kadar düzgün performans gösteriyor diye soruyorlardır Bankalarda maden mi vardı da biz fark etmemiştik

Güldağ Olağan banka payları uzun müddet oldukça düşük kaldı Gecikmiş bir güzelleşme

Ağaoğlu Yahut düzgün niyet kelam konusu İran muahedesi olursa bilhassa Halk Bankası’nın üzerindeki baskılar kalkmasa bile azalacak Bu akla geliyor bir yandan Fakat torba kanunla sizin gazetede mümkünlük olarak belirttiğiniz üzere enflasyon muhasebesi hayata geçerse bankaların bugünkü kâr sayılarını natürel ki göremeyeceğiz Gerçeğe daha yakın sayılar göreceğiz

Güldağ Borsayı etkileyebilir dediğim o Borsada şu sıralar TL bazında rekor kırılıyor lakin dolar bazında doruğun uzağındayız

Ağaoğlu Amacı dolar bazında 5 1 alıyorum Borsamız üç defa geçmişte o düzeye geldi Buna nazaran bakarsak bugün o düzeyin gerisinde miyiz Evet gerideyiz Daha üste gidecek potansiyelimiz var mı Evet var Ancak 5 1 dolar seviyesini yine yakalamak için ne yapılıyor ve buna yönelik adımlar atılıyor mu sorusunda biraz başım karışık Son bir yıldaki kararlara bakıyorum ve bu kararların içinde Türkiye nin dünya ile rekabetinde Türk yatırımcısının Türk iş adamının önünü açacak dünyayla rekabette hayatını kolaylaştıracak ne üzere tedbirler alındı sorusunu kendime sorduğumda doğrusunu istersen çok fazla örnek bulamıyorum

Güldağ Pastayı büyütmekten çok bana düşen pasta dilimini nasıl büyütürüm sorusu önde

Ağaoğlu Alınan tedbirlerin neredeyse tamamı içeriye yönelik ve içerideki var olan küçük kapalı kendi içinde dönüp duran iktisada yönelik tedbirler

Güldağ Olağan o denli bakınca borsadaki o 5 1 dolar seviyesi diğer şartların ve ortamın seviyesi Borsada yabancı hissesinin yüzde 30 lara düştüğü ortam değil

Ağaoğlu Gerçek yüzde 70’lere çıkmıştı yabancı hissesi borsada Artık 800 milyon dolar yabancı fon geldi yahut yurtdışından borsamıza bir iltifat oldu deyip büyük bir olaymışçasına sunmak da bana biraz züğürt tesellisi üzere geliyor

Güldağ Bilhassa Jackson Hole toplantı sonrasında Fed’in enflasyonla uğraş için ‘acı’ da olsa faiz tarafında sert adımlar atmaya devam edeceği görülüyor 3 3 5 seviyesi konuşulurken artık faizde 4’ler hatta 5 seviyesi Amerikan iktisat basınında lisana getirilir oldu Bu dünya borsalarında düşüş getirdi ancak bizimki hariç

Ağaoğlu İstanbul borsası yurtdışı borsalardan büsbütün farklı istikamete gitti Dünya borsaları aşağıya giderken emtia fiyatları aşağıya giderken Evet Türkiye için dış ticaret açısından avantajlı bir durum fakat bunun borsaya yansımasının bu kadar süratli olması bana çok manalı gelmediği üzere Amerikan borsalarının bu kadar sert düştüğü bir devirde bizim borsaların sert yükselmesi bana bir şey söylüyor

Güldağ Ne diyor

Ağaoğlu Yabancı yatırımcının az olduğu bir ortamda artık Türkler Türklere pay senedi alıp satıyorlar üzere bir durum var Tahran Mısır Pakistan ne bileyim Arjantin borsası öyledir Yabancı yatırımcıların olmadığı yerlilerin birbirleriyle alıp sattıkları kapalı kendi yağıyla kavrulan bir dünya tertibi kendi dünyaları var onların O denli bir yere hakikat geldik ve son birkaç gündeki hareketler de bunu bayağı tescil eder nitelikteydi Onu da küçük bir not olarak kayda geçelim Güldağ Küçük lakin değerli Yapısal bir değişiklik mi bu sence Ağaoğlu Bir manada evet Borsada 5 1 in dünyası öteki bir dünyaydı bence Güldağ Ya bugünün dünyası Ağaoğlu Bugün 1 buçuk ile 2 buçuk dolar dünyasına hapsolacağız bir mühlet O denli bir dünyaya hakikat geliyoruz üzere görünüyor

Enerjide daha güç bir sürece hakikat giriliyor

Güldağ Fed ve Avrupa Merkez Bankası’nın kararları paritenin seyrini belirleyecek Avrupa’dan da bir 75 baz puanlık ‘jumbo’ dedikleri bir faiz artışı bekleniyor fakat aşikâr ki Fed önden koşmaya devam edecek Euro dolarda ibre dolar lehine gözüküyor bir mühlet daha Dolarla alımlarımızın yüzde 70’leri bulduğu euro ile satışımızın ise yüzde 50’ler civarında kaldığı bir süreçte ihracatçımız olumsuz etkileniyor doların güçlenmesinden

Ağaoğlu Gerçek lakin faiz artışı süreçlerinde yaşanacak talep daralması bizim için en büyük risk Euro’dan dolar tarafına kayan zayıf bir Euro ihtimali var 92 50 94 50 96 50 maksatlarından bahsetmiştim Avrupa da talep daralması bize ihracatın zayıflaması olarak yansıyacaktır Âlâ tarafından baktığımızda ise emtia fiyatlarında genelde bir gerileme var Gaz fiyatlarında sert düşüş yaşandı fakat Avrupa daki gaz fiyatlarında yüksek oynaklık yaşanıyor Fiyatları aşağı çekebilmek için ülkeler ulusal rezervlerini açıyorlar Bu düzgün bir şey değil Ağustosta rezervi açıyorsanız aralık ayında ne yapacaksınız hangi rezervi açacaksınız

Güldağ Önümüzdeki 6 8 yalnızca bu yılın seyrini değil tahminen bir 10 yılı belirleyecek

Ağaoğlu Rus filosunda Boeing ve Airbus yüklü 600 küsur uçak var Ve bunlar yedek kesim ve güncelleme haklarından yoksunlar Ruslar birtakım uçaklarını ‘soyup’ öbürleri için yedek modül olarak kullanmaya başlamışlar Havacılıkla ilgili bir arkadaşım İran da yıllardır bu işi yaşadı bu işin garip bir karaborsası var Bir formda temin ederler diyor fakat Rusya yeni yaptırımlarla bir yere sıkışıyor üzere görünüyor Buna karşılık Rusya da uçaklar uçmayacak da kışın Rusya gaz vermezse Avrupa ne yapacak Sahiden sıkıntı bir denklem ve süreç

Güldağ Güçte daha da sıkıntı bir sürece giriliyor olması Avrupa’da resesyon ihtimalinin de güçlendiği yorumlarına yol açıyor Petrol fiyatlarında da taraf arayışı var Brent 100 dolardan yeniden döndü

Ağaoğlu Orada değerli haber İran denkleme girmek üzere Son 3 4 aya girdik bitecek üzere görünüyor Libya daki ufacık bir eza çat diye petrolü 102 dolara geri getirdi Rahatlama için İran’ın denkleme girmesi lazım Girdiğinde süratli bir düşüş sonra tekrar 95 dolarlarda bir dengelenme bekliyorum Ancak doğalgaz için bu türlü bir şey kelam konusu değil Doğalgaz gerçekten neredeyse Putin in iki dudağı ortasına geldi