Hilal SARI
G7 ülkelerinin güç fiyatlarını düşürmek ve Ukrayna’yı işgal eden Rusya’nın fosil yakıtlarından bağımsızlaşmak maksadıyla Rus petrolüne tavan fiyat uygulamasında muahedesinin akabinde Rusya Kuzey Akım 1 üzerindeki gaz akışlarını meçhul müddetle askıya aldı. Rus Gazprom cuma günü yaptığı açıklamada 2 Eylül’de akışların yine devam etmesinden aslında kaygı edilmekte olan Kuzey Akım 1’de Avrupa’ya gaz tedariğinin ‘ilave bakım çalışmaları nedeniyle’ durdurulduğunu açıkladı.
“Putin’e mukavelelere uymazsa karşılık vereceğiz”
AB’nin İktisat Komiseri Paolo Genitloni ise Rusya’nın enerjiyi silah olarak kullanmaya devam etmesi halinde bile reaksiyonlarının daha da artacağını ve AB’nin reaksiyon vermeye hazır olduğunu düşündüğünü söyledi. “Tabii ki güç tasarrufu yapmak, enerjiyi paylaşmak zorundayız. Stoklarımız yüksek seviyede ve Putin’in kararlarından korkmuyoruz. Putin’den kontratlarına hürmet duymasını istedik lakin mukavelelere uymazlarsa reaksiyon vermeye hazırız” dedi ve nasıl bir karşı adım atılacağının ayrıntısına ait konuşmadı.
“Pazartesi çok güçlü bir ralli olacak, arz-talep istikrarı daha da zorlaştı”
Uzmanlar Gazprom’dan yapılan açıklama sonrası global doğalgaz fiyatlarının pazartesi günü güçlü bir ralli yapmasını bekliyor. Global emtia araştırmaları yapan ICIS’dan Gaz Analitiği Yöneticisi Tom Marzec-Manser, Twitter’da yaptığı açıklamada “Piyasalar son Gazprom gelişmesine nazaran tekrar pozisyonlanacağı için, global doğalgaz fiyatları pazartesi günü muhtemelen çok güçlü bir ralli yapacak” sözlerini kullandı. Marzec- Manser’e nazaran “Kuzey Akım 1’in kapanması Rusya’dan gelen boruhattı akışlarını heryerde daha da azaltmış olacak ve bu kış arz ve talebin dengelenmesini çok daha güç hale getirecek”.
Avrupa hükümetleri aslında yüzde 20 kapasiteye kadar gerileyen ve 31 Ağustos- 2 Eylül tarihlerinde büsbütün kapatılan Kuzey Akım 1’deki akışların 3 Eylül’de devam etmesini umuyordu. Lakin Moskova’nın gelişmelere Batı’nın Rusya’ya karşı açtığı bir ‘ekonomik savaş’ olarak bakması ve birçok AB iktisadında gaz kesintilerine yol açabilecek formda tedariği ‘bir türbinde petrol sızıntısı olduğu gerekçesiyle’ büsbütün kesmesi, Almanya ve İtalya üzere Rus gazı bağımlılığı yüksek ekonomiler başta olmak üzere Avrupa genelinde resesyonu tetikleyebilir. Avrupa gösterge doğalgazı son bir yılda yüzde 645 artmış durumda. 3 Eylül 2021’de 28,82 Euro/ MWh seviyesinden süreç gören Avrupa gösterge doğalgazı TTF, Rusya’nın akışı büsbütün keseceği telaşlarıyla 26 Ağustos’ta 348,78 Euro/MWh ile tarihi rekorunu görmüştü. Pazartesi ralli yapması beklenen gösterge TTF, cuma 214 Euro/MWh düzeyinden kapanış yapmıştı.
Avrupa Kurulu Lideri Katar’la LNG alımını görüşecek
Almanya’da 5. LNG terminalinin hazırlıkları başlatılırken, AB Rusya’dan bağımsızlaşmak için alternatif güç üreticileriyle görüşmelerini daha da hızlandırıyor. Avrupa Kurulu Lideri Charles Michel, bu hafta Katar, Doha’ya gerçekleştireceği ziyarette Avrupa’nın güç krizinde doğalgaz üreticisinin AB’ye güç ihracatının nasıl artırılabileceğini görüşecek.
İsveç: En makus senaryoda finansal krize yol açabilir
Avruğa Birliği üyesi İsveç, cumartesi günü artan gaz fi yatları nedeniyle güç şirketlerine yönelik acil bir fi nansal dayanak paketi açıkladı. Başbakan Magdalena Andersson, “Harekete geçmezsek, fi nansal sistemde önemli aksaklıklar yaşanma riski var – en makus senaryoda bu fi nansal bir krize de yol açabilir” diye konuştu. Putin’in birlik içinde bölünme yaratmak istediğini söz eden Andersson “Ama bildirimiz çok net: Başaramayacaksın” dedi.
“İtalya’nın güç faturası 2’ye katlanacak”
İtalya İktisat Bakanı Daniele Franco İtalya’nın güç faturasının 2022 yılında geçen yıla nazaran neredeyse iki katına çıkarak 100 milyar Euro’ya ulaşacağını söyledi ve “Roma iktisadın aldığı bu darbeye yastık olmak için sonsuza dek harcama yapamaz” diye konuştu. İtalya’nın Napoli kentinde evvelki gün gerçekleşen ve vatandaşların doğalgaz ve elektrik faturalarını yaktığı protestolar ise savaşla birlikte artan güç fi yatlarının Avrupa için önemli bir siyasi krize dönüşmekte olduğunun öteki bir göstergesi. Franco Rusya’nın güç ihracatını kısıtlamasıyla artan fi yatlar karşısında kamu maliyesiyle yapılacakların “hiçbir vakit kâfi olmayabileceğini” belirterek değerli olan doğalgaz ve güç fi yatlarının tekrar sürdürülebilir seviyelere indirilmesi olduğunu söyledi. 2021’de ülkenin güç ithalatına beklentiler dahilinde 43 milyar Euro olduğunu, fakat bu faturanın bu yıl yaklaşık 60 milyar Euro (GSYH’nin yaklaşık yüzde 3’ü oranında) artacağını söyledi. Franco’nun sözleriyle “İtalya satın alma gücünün kıymetli bir kısmını ‘yurtdışına’ transfer ediyor.”
Frexitçiler: Birlikten çıkarsak elektrik daha ucuz olur
Fransa’da ülkenin AB’den çıkmasını savunan siyasi parti Generation Frexit’in Lideri Charles-Henri Gallois, Brüksel’de güç bakanlarının elektrik piyasasına müdahale etmeye hazırlandığı bir devirde, ‘Frexit’in Fransa’nın elektrik maliyetini düşüreceğini’ öne sürdü. Gallois, “Avrupa Birliği’nin Ekonomik İlüzyonu” isimli kitabı kaleme alan Gallois “AB’nin elektrik piyasası yüzünden bağımsız olsaydık elektriğe ödeyeceğimizden çok daha fazlasını ödediğimizi biliyor muydunuz? Frexit? Evet!” tabirlerini kullandı.