Yener KARADENİZ
Bu yıl 21’incisi düzenlenen Perakende Günleri’nde klasik hale gelen perakende dernekleri basın toplantısına enflasyon damga vurdu. Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Lideri Sinan Öncel, Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği (AYD) Lideri Hüseyin Altaş, Zincir Mağazalar Derneği (ZMD) Lideri Serhan Tınastepe, Besin Perakendecileri Derneği (GPD) Lideri Galip Aykaç, Tescilli Markalar Derneği (TMD) İzzet Stamati, Türkiye Alışveriş Merkezleri Ve Perakendeciler Federasyonu (TAMPF) Lideri Alp Başkan Özpamukçu ve Konut Dışı Tüketim Tedarikçileri Derneği (ETÜDER) Lideri Melih Şahinöz iştiraki ile gerçekleşen toplantıda dernek liderleri şu an için talebin canlı olduğunu lakin sürdürülebilirliği ile ilgili tasa duyduklarını kaydetti. Bir öteki tasalarının ise çalışan memnuniyeti olduğunu anlatan kesim temsilcileri, bu kapsamda çalışanlarına orta artırım yaptıklarını söyledi.
Toplantıda konuşan ZMD Lideri Tınastepe, “Enflasyon tesiri ile iç talepte öne alınan bir talep var. Turist harcaması da bunu canlı tutuyor. Ama enflasyonun dizginlenememesi durumunda hem iç talebin daralması hem de şirketlerin bilançolarının bozulması riski ile karşı karşıya kalabiliriz. Bunun önlenmesi hepimizin beklentisi. Öteki husus da çalışan memnuniyetsizliği konusu. Enflasyondan en fazla sabit gelirliler etkilendi. Gelirleri önemli derecede eridi. Yılbaşında güçlü bir artırım yaptığımızı düşündük lakin 3-4 ayda bu maaşlar enflasyon karşısında eridi. Birçok üyemiz orta artırımlar ile çalışanlarını destekleme çabası içinde. Üyelerimizin tamamına yakını ya orta artırım yaptı ya da temmuz da yapacak. Bu noktada minimum fiyata yapılacak artırım da yararlı olacaktır. Biz bu beklenti içinde olmadan yaptık” sözlerini kullandı. Edinilen bilgiye nazaran kesimde yüzde 40’a varan oranda fiyat artırımı yapıldı. Yabancı ortaklı markalara dövizle kiralamanın da haksızlığa neden olduğunu belirten Tınastepe, hem bu mevzu hem ortak alan hem de kozmetikte taksit yasağı ile ilgili düzenleme beklediklerini kelamlarına ekledi.
Perakendeciler ihracatçı üzere
Toplantıda konuşan Alp Lider Özpamukçu, enflasyondaki artış nedeni ile cirolarda da artışın devam ettiğini anlattı. Tüketicilerin fiyatlar artacak beklentisi ile harcama eğilimlerinin öne çektiğini anlatan Özpamukçu, “Turizm de alışverişte değerli yer tutuyor. Perakendeciler ihracatçı üzere çalışıyor. Bu fırsatın daha âlâ kullanılması için vergiler de düzenlemeye gereksinim var. Öte yandan maliyetler nedeniyle masraf artışları ciroların önüne geçiyor. Yerine koyma maliyeti dalı zorluyor. Şu an satışlarda cirolarda uygun noktadayız lakin bölümün önünü görmekle ilgili problemleri var” dedi.
G-20 besin krizi için toplanmalı
GPD Lideri Galip Aykaç ise salgın devrinde besin perakendesi dalının sağlıktan sonra ikinci alkışı hakkeden dal olduğunu vurguladı. ÜFE ile TÜFE ortasındaki farta kıymetli bir rolleri olduğunu anlatan Aykaç, “Enflasyon ile topyekun çaba dilmesi gerekiyor. Gelir dağımı bozuldu. Güçlü daha güçlü oldu, orta sınıf ise yoksullaştı. Bu da tüm dünya için büyük bir sorun” dedi. Enflasyon ile çabaya kesim olarak verdikleri takviyelere devam ettiklerini lisana getiren Aykaç, “Buna tahlili dünya bulacak. Dünya besin ve beslenme ile ilgili sorun yaşamak istemiyorsa bu gündem ile toplanmalı. Aksi halde besin krizi büyüyerek gelmeye devam edecek” diye konuştu.
AVM güvenlikleri yetki istiyor
AYD Lideri Hüseyin Altaş da AVM’lerin yaşadığı zorluklara değindi. 150 milyar dolarlık yatırım kıymetine sahip kurumların bedelinin düşen gelirler nedeniyle 40 milyar dolara kadar gerilediğini anlatan Altaş, “Konutlarda olağandışı kira fiyat artışı var. Bu AVM’deki bir dükkanda asla kelam konusu değil. Bu nedenle toplumsal konut ile ticari gayrimenkul kiralarının ayrışması zarureti tekrar ortaya çıktı. Bir öteki sorun eriyen kiralar. 7 yıl önceye nazaran 100 dolarlık kira 20 dolara geriledi. Yüzde 80 kayıp içindeyiz. Borçlarımız döviz gelirimiz TL olduğu için zorlanıyoruz. Bunun yapılandırılmasını talep ediyoruz. Bir öteki husus ise göçmenlerin AVM’lerde neden olduğu nahoş olaylar. Bunlar güvenlik sorunu olarak karşımıza çıkıyor. Bunlardan şikayetçiyiz. İçişleri Bakanlığı’ndan AVM güvenliklerine kimlik sorma yetkisi verilmesini talep ettik” dedi.
Taklitte ikinci sıraya çıktık
Son periyotta artan taklit eserler konusuna dikkat çeken TMD Lideri İzzet Stamati de, Türkiye’nin bu alanda Hong Kong’u da geride bırakarak ikinciliğe yükseldiğini, tedbir alınmadığı taktirde yerli markaların da bundan zora gireceğini belirtti. Tekrar turizm alışverişinde yabancı rakiplerin gerisinde kalmamak için ithal markalara uygulanan vergilerde düzenleme talep eden Stamati, bu sıkıntılar nedeni ile bir çok yabancı markanın ülkeden çıktığını hatırlattı.
Caddede kira uyuşmazlığı daha yüksek
ETÜDER Lideri Melih Şahinöz, enflasyonun kendi kesimlerinde çok âlâ yönetildiğini lakin fiyatlarda yansımaya da yer olduğunu kaydetti. Şahinöz, “Enerji maliyetleri artıyor, düzgün olan şey turizm ve yeme içme kesimindeki hareketliliğin devam ediyor oluşu” dedi. BMD Lideri Sinan Öncel ise “Rubledeki pahalanma bizim eserlerimizin cazibesini de artıracak. Rusya pazarı ilerleyen günlerde daha heyecanlı olacak üzere görünüyor” diye konuştu. “Enerji maliyetleri telaş verici” diyen Öncel, “Bu da önemli bir maliyet artışı manasına geliyor. Cadde kiralarındaki kira uyuşmazlıklarının daha yüksek olduğunu gözlemliyoruz. Mülk sahibi astronomik kira artışıyla gelebiliyor. AVM’lerde ise ciro üzerinden kiralama çok daha az mağduriyet yaşatıyor” diye konuştu.