Çin, ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin Tayvan’ı ziyaret etmesinin akabinde ABD’nin Pekin Büyükelçisi Nicholas Burns’u bakanlığa çağırarak ziyareti protesto etti.
Çin Dışişleri BakanI Vang Yi de, Pelosi’nin Tayvan’ı ziyaretini kınadı.
Vang, Pelosi’nin, Çin’in tüm ikaz ve protestoları karşın gerçekleştirdiği ziyaretin, Çin’in egemenliğini makûs niyetle ihlal eden şuurlu bir siyasi provokasyon olduğunu söyledi.
Ziyaretin Çin halkında öfkeye yol açtığını vurgulayan Vang, “(Pelosi’nin ziyareti) Bir defa daha kanıtlıyor ki, kimi ABD’li siyasetçiler Çin-ABD münasebetlerinde ‘sorunları yaratan’, ABD ise Tayvan Boğazı’ndaki barışın ve bölgesel istikrarın ‘en büyük yok edicisi’ haline gelmiştir.” tabirini kullandı.
Pekin, Çin ordusunun “asla kayıtsız kalmayacağı” konusunda ihtarlar yaptı, Washington ise, ziyaretin Tayvan’a yönelik siyasetinde bir değişiklik manasına gelmediğini bildirdi.
Çin, ziyarete sert reaksiyon gösterirken, bahisle ilgili pek çok ülkeden kıymetlendirme yapıldı.
Rusya: Tayvan’a ziyareti, ABD’nin her şeyin cezasız kaldığını kanıtlama arzusu
Myanmar’da temaslarda bulunan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin Tayvan’a ziyareti ile ilgili şunları kaydetti:
“Bu ziyaret, Ukrayna durumuyla ilgili konuştuğumuz birebir çizgiyi yansıtıyor. Bu mevzuda hiç kuşkum yok. Bu, (ABD’nin) herkese her şeyin cezasız kaldığını kanıtlama ve her şeyin yapılabildiğini gösterme isteğidir. Ne istersem yaparım mantığı. Bunun Çin için ne manaya geldiğini çok âlâ bilerek, boş yere tahrik edici bir öge yaratmak için öteki bir neden görmüyorum.”
Pakistan: Tek Çin siyasetini destekliyoruz
Pakistan Dışişleri Bakanlığı, Tayvan’da yaşanan son gelişmelerle ilgili derin kaygı duyulduğunu aktararak tek Çin siyasetine bağlılığını bildirdi.
Pakistan Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, İslamabad’ın Tayvan Boğazı’nda bölgesel barış ve istikrar için önemli sonuçları olacak gelişmelerden derin tasa duyulduğu belirtildi.
Açıklamada, Pakistan’ın tek Çin siyasetine bağlılığı vurgulanarak Çin’in egemenlik ve toprak bütünlüğüne kesin dayanak yinelendi.
Dünyanın, memleketler arası besin ve güç güvenliğine istikrarsızlaştırıcı tesirleri olan Ukrayna çatışması sebebiyle önemli bir güvenlik durumu yaşadığına işaret edilen açıklamada, global barış, güvenlik ve ekonomiyi olumsuz etkileyecek yeni bir krizin kaldırılamayacağına dikkat çekildi.
Açıklamada, Pakistan’ın devletlerarası münasebetlerin karşılık hürmet, iç işlerine karışmama, Birleşmiş Milletler Kontratı, memleketler arası hukuk ve ikili muahede unsurlarını destekleyerek meselelerin barışçıl tahliline dayanması gerektiğine güçlü bir formda inandığı kaydedildi.
İran: Tek Çin siyasetini tereddütsüz destekliyoruz
İran, ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin Tayvan ziyaretini kınayarak, “tek Çin siyasetine tereddütsüz takviye verdiğini” açıkladı.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, mevzuyla ilgili yaptığı yazılı açıklamada, “İran, ülkelerin toprak bütünlüğüne saygıyı dış siyasetinin temeli olarak görüyor. Bu çerçevede de tek Çin siyasetine tereddütsüz dayanak veriyor.” tabirlerini kullandı.
Ülkelerin toprak bütünlüğüne hürmetin Birleşmiş Milletlerin temel prensiplerinden biri olduğunu vurgulayan Kenani, son periyotta ABD idaresinin Çin’in iç işlerine müdahale etmeye çalıştığını ve bu ülkenin toprak bütünlüğünü ihlal etme tarafında tansiyona neden olan adımlar attığını kaydetti.
İran’ın, ABD’nin tansiyona neden olan ve dünyanın farklı bölgelerinde sürdürdüğü bu yaklaşımını kınadığını belirten Kenani, “Washington’un tek taraflı ve ülkelerin egemenliğini ihlal eden adımlarının yalnızca istikrarsızlığın artmasına ve ülkeler ortasındaki ihtilafların daha da alevlenmesine yol açtığını” vurguladı.
Japonya
Japonya, ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin Tayvan ziyaretine başlamasının akabinde Çin Halk Kurtuluş Ordusu’nun (PLA) Tayvan adası etrafındaki büyük çaplı askeri tatbikatlarından telaş duyduğunu bildirdi.
Kyodo News’te yer alan habere nazaran, Kabine Baş Sekreteri Hirokazu Matsuno, yaptığı basın toplantısında, Tayvan Boğazı’ndaki barış ve istikrarın yalnızca Japonya’nın değil, dünyanın güvenliği için de değerli olduğunu söyledi.
Matsuno, “Tayvan ile ilgili meselelerin diyalog yoluyla barışçıl bir halde çözüleceğini umuyoruz.” dedi.
Tayvan yakınlarındaki askeri tatbikatlarla ilgili kaygılarını Çin’e ileten Japonya, tatbikat yapılan alanların münhasır ekonomik bölgesi (MEB) ile çakıştığını bildirdi.
Pelosi’nin Tayvan ziyaretine başlamasından çabucak sonra Tayvan adası etrafında büyük çaplı askeri tatbikat başlatan Çin Halk Kurtuluş Ordusunun (PLA), adanın etrafındaki 6 bölgede, yarından 7 Ağustos’a kadar gerçek atışların da yapılacağı tatbikatlar gerçekleştirmesi bekleniyor.
Japonya’nın, Pelosi’nin Tayvan ziyaretini destekleyip desteklemediği sorusuna Matsuno, “Yorum yapacak durumda değiliz.” karşılığını verdi.
Hafta içinde Japonya’yı da ziyaret etmesi beklenen Pelosi’nin, Başbakan Kişida Fumio ile görüşebileceği iddia ediliyor.
Arap Birliği: Çin’in egemenliğini ve toprak bütünlüğünü destekliyoruz
Arap Birliği Genel Sekreter Yardımcısı Hüsam Zeki, Çin’in egemenliğini ve toprak bütünlüğünü desteklediklerini söyledi.
Arap Birliğinin resmi internet sitesinde yer alan açıklamaya nazaran, Genel Sekreter Yardımcısı Zeki, Çin’in Kahire Büyükelçisi Liao Liqiang ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi.
Görüşmede Birliğin, Çin’in egemenliğini ve toprak bütünlüğünü desteklediğini söyleyen Zeki, Arap Birliğin Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt’ın da Tayvan krizinin kısa müddette tahlile kavuşmasını temenni ettiğini aktardı.
Büyükelçi Liqiang ise “tek Çin” unsuruna hürmet duyulmasının ehemmiyetine değinerek, bölgede barış ve istikrarın sağlanmasıyla uyuşmayan ve ilgili Birleşmiş Milletler kararlarıyla çelişen aksiyonlarda bulunulmaması gerektiğini tabir etti.
Çinli Büyükelçi ayrıyeten, Genel Sekreter Yardımcısı Zeki ile Tayvan belgesine ait son gelişmeleri de ele aldı.
Güney Kore Devlet Lideri Yoon, Pelosi ile görüşmeyecek
ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin Pasifik cinsinde Tayvan’dan sonraki durağı olan Güney Kore ziyaretinde Devlet Lideri Yoon Suk-yeol ile görüşmeyeceği bildirildi.
Güney Kore ajansı YONHAP’ın haberine nazaran, Devlet Başkanlığı ofisinden,”Devlet Lideri Yoon’un yaz tatilinde olması nedeniyle Pelosi ile görüşmesi olmayacak.” açıklaması yapıldı.
Güney Kore’nin Pelosi’nin ziyaretini memnuniyetle karşıladığının söz edildiği açıklamada, Pelosi’nin Ulusal Meclis Lideri Kim Jin-pyo ile görüşeceği kaydedildi.
Ofis, Pelosi’nin Güney Kore ziyaretinden evvel Çin ile ihtilaflı Tayvan’a ziyarette bulunmasına ait, “Hükümetimizin hali, bölgesel barış ve istikrarın diyalog ve iş birliği ile sağlanabilmesi için ilgili problemler konusunda tüm ülkelerin yakın bağlantı halinde olmaları gerektiğidir.” sözünü kullandı.
Pelosi’nin resmi internet sitesinde ziyaret programına ait yayımlanan açıklamada, Singapur, Malezya, Güney Kore ve Japonya’yı kapsayan seyahatin durakları ortasında Tayvan’a yer verilmemişti.
ABD’den 29 Temmuz’da ayrılarak Hawaii’de mola veren Pelosi ve beraberindeki 5 kişilik Kongre heyeti, evvelki gün Singapur’da, dün de Malezya’da temaslarda bulunmuştu.
Pelosi ve heyetini taşıyan uçak dün gece Tayvan’a ulaşmıştı. Pelosi, 25 yıl ortadan sonra Ada’yı ziyaret eden birinci ABD Temsilciler Meclisi Lideri olmuştu. Daha evvel 1997’de Newt Gingrich, bu vazifesi yürütürken Tayvan’ı ziyaret etmişti.
Pelosi’nin Tayvan ziyareti ABD ile Çin ortasında tansiyona sebep olmuştu. Çin Dışişleri Bakanlığı, Pelosi’nin uçağının Tayvan’a inmesinin çabucak akabinde yaptığı açıklamada, ziyareti kınadığını bildirirken, Savunma Bakanlığı da ada etrafında “bir dizi askeri tatbikat” düzenleyeceğini duyurmuştu.
Meclis lideri ve beraberindekiler bugünkü temaslarının akabinde Ada’dan ayrılarak Güney Kore’ye yola çıktı.
Ziyarette Pelosi’ye, Temsilciler Meclisi Dış Bağlantılar Komitesi Lideri Gregory Meeks, Gazi İşleri Komitesi Lideri Mark Takano, Yollar ve Araçlar Komitesi Lider Yardımcısı Suzan DelBene, İstihbarat Daimi Özel Komitesi üyesi Raja Krishnamoorthi ve Silahlı Kuvvetler Komitesi ile Dış Bağlantılar Komitesi üyesi Andy Kim eşlik ediyor.
Pelosi ve heyeti Pasifik tipinde Güney Kore’nin akabinde Japonya’yı ziyaret edecek.