İmam GÜNEŞ
Ticaret Bakanlığı’nın koordinesinde, 15 Ekim 2021’de ihracatçıların finansmana erişim ve kredi kefalet sıkıntılarının tahliline katkı sağlamak hedefiyle kuruluş süreci tamamlanan ve 1 Mart 2022’de faaliyetlerini başlayan İhracatı Geliştirme Anonim Şirketi’nin (İGE) idare yapısı ve sermayesi genişliyor. İGE’de, iştirakin yüzde 86,7’si ihracatçı birliklerine, yüzde 8,3’ü Türkiye İhracatçılar Meclisi’ne (TİM) ve yüzde 5’i ise Türk Eximbank’a ilişkin. Artık, bu yapıya Türkiye’de 20’ye yakın özel ve kamu bankasının da iştirakinin önü açıldı. İGE paylarının yüzde 20’si 20 özel ve kamu bankasına satıldı.
Kredi hacmi ikiye katlanacak
Bu kararın en değerli münasebeti, sermayenin güçlendirilmek istenmesi ve ihracatçıların yalnızca Eximbank’tan değil tüm bankalardan süratli halde teminatsız, İGE kredisi kullanımını sağlamak olarak gösteriliyor. 20 bankanın iştirakiyle İGE’nin sermayesi 1,5 milyar TL’den yaklaşık 2,5 milyar TL’ye çıktı. İGE, bugün 22 milyar TL’lik kredi hacmi amacıyla ihracatçılara kefalet takviyesi sağlıyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı teminatının da bulunduğu İGE, yarattığı teminatla bankaların kredi kullandırma iştahını da olumlu etkiliyor. 20 bankanın İGE’ye olan iştiraki ile kredi hacminin 40-45 milyar TL’ye kadar ulaşması bekleniyor.
Uygun faizle kredi
Bankaların İGE’ye dahil olma süreci tamamlandı fakat verilecek kredi faiz oranından belirlenmiş bir oran yok. Edindiğimiz bilgiye nazaran, piyasa ortalamasının altında, uygun bir faiz oranı sağlanacak. Ayrıyeten, Hazine ve Maliye Bakanlığı kefaletinin de olduğu İGE kredileri bankalar için geri dönüş oranda garanti sağladığı için bankalar kredi musluklarını uygun faizle açmayı planlıyor. 20 bankanın birbiriyle rekabet edeceği de düşünüldüğünde faiz oranının vakitle daha da uygunlaşması olası.
20 banka İGE payının yüzde 20’sini aldı İGE’nin yüzde 5 ortağı olan Türk Eximbank’ın yanı sıra 20 özel ve kamu bankası da İGE payının yüzde 20’sine ortak oldu. Bu bankalar; Akbank, Anadolubank, Alternatif Bank, Denizbank, QNB Finansbank, Garanti BBVA, Halkbank, ING, Kuveyt Türk, Odeabank, Şekerbank, TEB, Türkiye Finans, Türkiye İş Bankası, Türkiye Sınai Kalkınma Bankası, Vakıfb ank, Vakıf İştirak, Yapı Kredi, Ziraat İştirak ve Ziraat Bankası. Türkiye Bankalar Birliği (TBB) kayıtlarına nazaran Türk Eximbank’ın Türkiye’de 23 şubesi bulunuyor. 20 bankanın 81 vilayetteki şube sayısı ise 10 binin üzerinde. Böylelikle ihracatçılar, Türkiye’nin her yerinden İGE kredisine müracaat yapabilecek. Bu biçimde, krediyi temin etme müddeti de kısalacak.
5 milyar TL’nin üzerinde krediye kefalet sağlandı
1 Mart’ta faaliyete geçen İGE, bugüne kadar 5 milyar TL’yi aşkın kredi kefaleti verdi. İGE, 22 milyar TL’lik kredi hacmini hedefl ediği “İGE Özkaynak Dayanak Paketi” ile 1000’i aşkın ihracatçıya kredi sunuyor. Takviye paketi, kredibilitesi olmakla birlikte teminat yetersizliği nedeniyle finansmana erişmekte zorlanan KOBİ niteliğine haiz ihracatçılara İGE özkaynaklarından verilecek kefaletler yoluyla Eximbank tarafından kredi kullandırılmasının sağlanması için hazırlandı. Müracaat süreci yılsonuna kadar devam edecek olan ve 12 ay vadeli kredi paketinin kullanılabilecek kredi üst limiti 15 milyon TL olarak belirlendi.
Kredi nasıl kullanıyor?
- Küçük ölçekli firmalara ihracat kredisi sağlamayı öncelikleri ortasında bulunduran İGE, yanlışsız firmalara hakikat kaynak kullandırımı konusuna hassas yaklaşıyor.
- Bugüne kadar yalnızca Eximbank şubelerinden kredi kullanabilen ihracatçılar, 20 bankanın İGE’ye iştirakiyle birlikte artık 10 bini aşkın şubeden kredi kullanabilecek. İhracatçılar bu bankalara “İGE kefaletiyle kredi kullanmak istiyorum” diyerek müracaat yapabilir.
- İGE kefaletiyle kredi kullanmak isteyen firmaların kredi gereksinimini belgelendirmesi gerekiyor. Firmalar, kullandığı kredinin karşılığında ihracat yapmalı. Bu süreç bankalar tarafından takip edilecek.
- Firmalar işletme sermayesi muhtaçlığı, ödeyeceği faturalar, almak istediği hammadde, maaş ödemeleri üzere başlıklarda kredi kullanabilecek. Geriye dönük harcamalar için kredi verilmeyecek. Bankalar, firmaların yapacağı ödemelerde faturayı düzenleyen kişi ismine gerekli parayı sağlayacak. Maaş ödemelerinde ay sonu ödenmesi gereken toplam fiyat tespit edilerek, şirket hesabına yatırılacak.
- Firmaların kredibilitesi ve sicili Eximbank tarafından denetim ediliyor. 20 bankanın İGE’ye ortak olmasıyla bu süreçleri bu bankalar da birebir halde yürütecek. İGE’nin sunduğu kaynakların firmaları ihracata teşvik etmesi ve ihracatçı sayısını artırması bekleniyor.
- Bankaların kredi kullandırmak için önceliği firmaların KOBİ niteliğinde olması. Ayrıyeten, firmalarda aranan temel özellik de düşük riskli, yüksek kredi siciline sahip olmaları.
İhracatçı birliklerinin yedek akçeleri İGE’ye gidiyor
1 Mart’ta faaliyete giren ve kuruluş sermayesi o periyotta 10 milyon TL olan İGE’nin sermayesinin güçlendirilmesi için TİM bünyesinde yer alan Türkiye Tanıtım Grubu’nun varlığının yanı sıra, 61 ihracatçı birliğinin kullanmadığı bütçeler yedek akçe olarak devredilmiş ve yaklaşık 1,5 milyar TL’lik sermaye oluşturulmuştu. Bugün İGE’nin sermayesi yaklaşık 2,5 milyar TL düzeyinde. Sermayenin sürekliliğini sağlayabilmek için ihracatçı birliklerinin her yıl kullanmadığı ve kullanamadığı yedek akçe sayılan bütçeler İGE’ye devrolacak ve başta KOBİ’ler olmak üzere ihracatçıların fi nansman gereksinimleri için kullanılacak. Başka yandan ihracatçıların İGE teminatlı kredi kullanabilmesi için yapacağı masraflar da yeniden İGE bütçesine dahil olacak. Bu biçimde sermayede sürekliliğin sağlanması hedefleniyor.