Leyla İLHAN
Pandemi sürecinde bilhassa mesken mobilyalarına talebin artmasıyla altın çağını yaşayan mobilya üreticileri, 2020 yılında 3,4 milyar dolarlık ihracat yaptı. Fakat dal son aylarda, bilhassa mobilyanın ana hammaddesi olan MDF’nin tedarikinde büyük problemler yaşıyor. Dal temsilcileri, depolarda bekletilen MDF’lerin yüksek fiyatlarla satışa sunulduğunu belirterek, sorunun devletin MDF ihracatına kota koyarak çözülebileceğini tabir ediyor. Bu savları, MDF ve Yonga Levha Sanayicileri Derneği (YOMSAD) Lideri ve Kastamonu Entegre CEO’su Haluk Yıldız’a sorduk.
İhracat oranı yüzde 20-25
Yıldız’ın verdiği bilgilere nazaran, dünya MDF ve yonga levha üretiminde kelam sahibi olan dal, 2020’de 10 milyon metreküplük üretiminin 7.7 milyon metreküpünü iç piyasaya verdi. 2.3 milyon metreküpünü ise ihraç etti. Haluk Yıldız, “Eğer mobilyacıların söylediği üzere yüzde 80 ihracat yapılmış olsaydı buna ne Türkiye’nin TIR’ları, ne de konteyner kapasiteleri yeterdi” dedi. Hatta dalın 2020’de mevcut kapasitesini 850 bin metreküp artırarak mobilyacıların muhtaçlığını daha fazla karşılamaya çalıştığını söyleyen Yıldız, ihracat hisselerini ise artan üretime karşın yeniden yüzde 20-25 ortasında tuttuklarını lisana getirdi. Badirenin mobilyacıların hem yurtiçi hem de yurtdışı pazarlarda birdenbire oluşan ek talebi kıymetlendirme isteğinden kaynaklandığını söyleyen Yıldız, kesim olarak nisandan itibaren iç piyasaya daha fazla ham MDF vermeye başladıklarını duyurdu.
‘Mobilyacıların talebi bir anda arttı’
Pandemi sürecinde iç piyasanın bir anda süratle canlandığını aktaran Yıldız, insanların meskende daha çok vakit geçirmesiyle birlikte mobilya eserlerine yönelik farkındalığın arttığını, seyahat, restoran üzere masrafların azalmasının ise bu talebi tetiklediğini belirtti. Başka yandan, kur farkından ötürü Türkiye’deki levha fiyatlarının yurtdışındaki öteki üreticilere nazaran yüzde 30 ucuz olmasının mobilyada dış talepte artışı getirdiğini kaydetti. Yıldız, “Ayrıca pandemi öncesi Çin ve Uzakdoğu’dan, Afrika, Amerika, İngiltere, Kanada, Ortadoğu’ya büyük ölçüde mobilya gelirken, pandemiyle tedarik zincirinin kırılması ve kıymetli konteyner fiyatları nedeniyle bu eserler gelemedi. Çin’den boşalan pazarları Türk mobilyacısı almaya başladı. Bu da ihracat ölçüsünü yükseltti” diye konuştu. MDF üreticileri olarak yükselen talebe haziran, temmuz, ağustos ve eylül ayına kadar stoklarından karşılık verdiklerini söz eden Yıldız, lakin stokların bitmesiyle, ekim ayından itibaren yalnızca üretebildikleri kadarıyla yanıt veremeye başladıklarını söyledi. Şikayetlerin de mobilyacıların talep artışı sonucu oluşan ek işi kaçırmamak ismine gelen taleplerinden kaynaklandığını söyleyen Haluk Yıldız, “Bu süreçte emniyetli çalışma isteğiyle 2 kamyonluk tüketim yapacak kimi mobilyacılar kapasitenin üzerinde 10 kamyon hammadde almaya çalıştı. Şayet biz söylendiği üzere üretimin yüzde 80’ini ihraç ediyor olsaydık, buna ne Türkiye’nin TIR’ları, ne konteynırları kâfi. Münasebetiyle o çok makul değil. Pazara her yıl verilenin üzerinde bir eser verme kelam konusu” dedi.
‘Tamamen iç piyasaya yönelemeyiz’
30 yıldan bu yana dış pazarlarda yer edinmeye çalıştıklarını anlatan Haluk Yıldız şöyle konuştu: “Türk firmaları Balkanlar’da büyük pazar hissesine sahip, bu pazarlar 20-30 yıllık emeklerle oluşturuldu. Birden nasıl durduracağız ki? Laminat parkede dünyada yüzde 10’a sahibiz. Yeni bir pazara girmek 5 ila 10 yılı alıyor. Mobilyacılar 3 ay rahat MDF alsın diye o pazarları bıraktığımız vakit 10 yıllık emeklerimiz ziyan olur. Bırakın yurtdışını Türkiye’deki emekleri ziyan olur.” ‘Örneğin 2 yıl evvel iç piyasaya MDF satamadığımız için 350 milyon Euro’ya kurulan Yıldız Sunta konkordato ilan etti’ diyen Yıldız, “Böyle yaparsak 2-3 yıl sonra 2-3 şirketimiz daha kapanabilir” dedi. Lakin Ham MDF pazarının daha kolay geri alınabilecek bir pazar olduğunu aktaran Haluk Yıldız, “Dolayısıyla ham MDF ihracatını azaltıp, iç piyasaya daha fazla verme kelamı verdik. Biz Kastamonu Entegre özelinde nisan ayında iç piyasaya yüzde 50 oranında daha fazla vermeye başladık” dedi.
2 milyon metrekare yeni kapasite geliyor
Kastamonu Entegre’nin 480 bin metreküplük yeni yatırımının mart ayında devreye girdiğini söyleyen Haluk Yıldız, bu ay ise Çamsan Ordu’nun 320 bin metreküplük MDF tesisinin devreye gireceğini açıkladı. Böylelikle 1-2 ay içinde 800 bin metreküplük kapasitenin sisteme girmiş olacağını aktaran Yıldız, “Ayrıca ek olarak konkordato sürecinde olan Yıldız Sunta MDF, Yıldız Entegre tarafından satın alındı. Oradan gelecek üretimle birlikte kısa vadede 1.5 milyon metreküp, bir yıl içinde de 2 milyon metreküpe yakın ek kapasite devreye girecek ” diye konuştu.
‘Bizim kaygımız daha fazla’
Mobilyacıların sistemli olarak üretime devam edebilmesi için kendi tedarik zincirlerinin kırılmamasının son derece kıymetli olduğunu söz eden Haluk Yıldız, “Bizim sorunlarımız daha büyük. Yüzde 30 ila 40 ithal olan kimyasal hammaddeye gereksinimimiz var. Metanol, melamin, dekor kağıdı üzere eserler alıyoruz. Metanolda son 3 ayda Euro bazında yüzde 110 artış oldu. Sipariş ettiğimiz 3-4 aylık malımız ise konteynırlarda kaldı. Kimi tesislerimiz bir haftalık stokla gidiyorlar. Biz tedarik zincirinin kırılmaması için çabalıyoruz. 10-15 yıllık geri dönüşlerle 70 milyon ile 140 milyon Euro’luk yatırımlar yapıyoruz. Lakin böylelikle temelsiz ithamlara uğramak moralimizi bozuyor” dedi.