1 Temmuz 1926’da kabul edilen Kabotaj Kanunu, sadece Türk denizcilik bölümünün önünü açmakla kalmadı. Limanlarına ve denizcilik hizmetlerine sahip çıkan genç Türkiye Cumhuriyeti’nin tam bağımsızlığını tüm dünyaya ilan eden sembol adımlardan biri de oldu birebir vakitte. Uzun yıllardır tanınan imtiyazlar çerçevesinde yabancıların denetiminde olan denizcilik hizmetlerinde, yerli müteşebbis ve Türkiye Cumhuriyeti, rüştünü kısa müddette ispatlamayı başardı. Devletin altyapı imkanlarını artırma uğraşlarına, gemi ulaşımı ve nakliyesini önceliklendiren yatırımlarına, özel bölümün dinamizmi eklendi. Denizcilik bölümü, sıfırdan başladığı seyahatinde, Kabotaj Bayramı olarak kutlanan kanunun yürürlüğe giriş tarihinin 100’üncü yılına kıymetli uzaklıklar alarak giriyor.
Türk denizcilik dalı, Kabotaj Bayramı’nın 96. yılını da her alanda büyüme ile karşıladı. Global gemi filo sıralamasında rotayı birinci 10’a çeviren dal, geçen yıl gerçekleştirilen yatırımlarla sekiz yıldan sonra yine büyümeye geçerek bu maksada bir adım daha yaklaştı. Ocak 2021’de 28 milyon 929 bin DWT olan 1000 GT üzerindeki Türk sahipli gemi tonajı, Ocak 2022’ye gelindiğinde 30 milyon bin 680 DWT’ye ulaştı. Gemi yat ihracatında dünyada birincilere imza atmaya devam eden dal, balıkçı gemiler ve römorkör inşasında global liderliğe kadar yükseldi. Türk tersaneleri gemi ve yat ihracatını 2021 yılında yüzde 26 artırarak tarihi rekor kırdı. Pandemiye karşın Türkiye limanlarında geçen yıl elleçlenen yük ölçüsü bir evvelki yıla nazaran yüzde 6 artarak 526 milyon 306 bin tonu aştı. Tüm alanlarda büyüme bu yıl da devam ediyor.
Denizciler için 1 Temmuz’un 1926 yılından itibaren çok özel bir mana ve yere sahip olduğunu vurgulayan İMEAK Deniz Ticaret Odası (DTO) Lideri Tamer Kıran, Kabotaj Kanunu ile yalnızca Türkiye’nin bağımsızlığı ve denizlerimizdeki hükümranlık hakları için değil, tıpkı vakitte bölümün süratle gelişmesi için de çok kıymetli adımlar atıldığına vurgu yaptı. Türkiye’nin bugün çok değerli bir coğrafyada jeo-stratejik ve jeo-ekonomik pozisyona sahip olduğunu söz eden Kıran, “Son yıllarda başta ticaret savaşları, pandemi ve Rusya-Ukrayna savaşıyla kabotaj ve denizciliğin değerini bir defa daha çok net ortaya koydu” dedi. Türkiye için denizcilik bölümünün vazgeçilmez olduğunu söyleyen Kıran, “Türk denizciliğinin geldiği noktadan gurur duyuyoruz. 2022 yılı başı prestijiyle Türk denizciliğinin taşıma kapasitesi dünyanın en büyük filosunu denetim eden ülkeler sıralamasında (1000 GT ve üzeri) 1.517 gemi ve 30 milyon 680 bin DWT ile 15. sırada yer alıyor” dedi.
“Türkiye, 21. yüzyılın parlayan yıldızı olabilir”
Tamer Kıran, kaydedilen bu kıymetli gelişmelere karşın çok daha fazlasının yapılabileceğine dikkat çekerek, “Sahip olduğumuz bilgi birikimi, imkân, yetenek ve deneyim dikkate alındığında, Türk Denizcilik Kesimimizin ve Deniz Sanayimiz bölgemizde 21. yüzyılın parlayan yıldızı olma potansiyeline çok büyük ölçüde sahip. Bu his ve kanılarla başta Cumhuriyetimizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere, tarihimize iz bırakan ve ebediyete intikal eden tüm denizcilerimizi rahmet ve minnetle anıyor, Türk denizciliğinin gelişmesinde emeği geçenlere şükranlarımı sunuyor, tüm denizcilerin ve halkımızın Denizcilik ve Kabotaj Bayramı’nı kutluyorum” açıklamasını yaptı.
“İlk 10 gayesi dayanışma ile mümkün”
Türk armatörler, bugün 30 milyon DWT’yi aşan filosuyla dünya sıralamasında birinci 15’te yar alıyor. Dalın gayesi global filo sıralamasında birinci 10’a girmek. Türk Armatörler Birliği Lideri Cihan Ergenç’e nazaran, bu amaca ulaşmak lakin tüm bölüm paydaşlarının ve kamunun dayanışması ile mümkün. 1 Temmuz Denizcilik ve Kabotaj Bayramı’na yönelik DÜNYA’ya kıymetlendirme yaparak şunları kaydetti: “1 Temmuz Denizcilik ve Kabotaj Bayramı ismi altında özel bir gün belirlenerek yapılan bu türlü bir kutlamanın global manada eşine seçkin rastlanan bir kutlama olduğunu anımsatmak istiyorum. Tüm dünyada denizcilik şenlikleri yapılıyor, lakin bayram ismi altında bir denizcilik günü kutlaması yapılmıyor. Bunun da eşsiz başkan Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün eşsiz dehasının eşsiz eserlerinden biri olduğunu bu vesileyle söz etmek istiyorum. Ekonomik güç bir memleketin en kıymetli güç ögelerindendir. Bu ekonomik güç ögesinin itici gücü ise onun tüm ögeleriyle devletin kendi iradesi altında kullanılabilmesidir. Şayet var olduğu halde, bu gücü kendi iradeniz altında kullanma yeteneğiniz mevcut değilse, bu akaryakıtı bitmiş ve akaryakıtını koyamadığınız çok lüks bir arabaya sahip olmanızdan daha fazlasını söz etmez. İşte kabotaj hakkı bu bağımsızlık ögesinin derin manalı sözlerinden biridir. Şayet biz halkımıza, milletimize denizciliğin stratejik değerini hakikat anlatamazsak ve halkın bu mevzudaki iradesi tecelli etmezse bu durumda deniz nakliyatının korunması, geliştirilmesi keyfiyete kalır. Tekrar devlet yeteri kadar deniz nakliyatına değer vermezse bu durumda ithalat ve ihracat yani ticaretimiz, dolaylı olarak ekonomimizin yönetimi öbür ülkelerin keyfiyetine kalır.
Eğer dal sivil toplum kuruluşları kendi bölümünü sahiplenmez, kendi şirket ekosisteminde faaliyetlerini sürdürürse bu durumda da bölüme gücü oranında katma kıymet yaratılamaz, bu kazanımlar her vakit cılız kalmaya mahkum kazanımların ötesine geçemez. O yüzden şayet deniz nakliyeciliğinde stratejik bir atılım başlatacaksak, şayet 10 yıl içinde dünyanın 10. büyük filosu olmak amacıyla hareket edeceksek, daha geçi yok, 1 Temmuz 2022’den itibaren halk, devlet ve dal bileşenleri el ele verip bu hamleyi ateşlemeliyiz.
Tüm bu yazılanların sonucunda halkımızın, milletimizin, devletimizin ve bölümümüzün Denizcilik ve Kabotaj Bayramı’nı kutluyorum.