Hilal SARI
Uluslararası Güç Ajansı’nın (IEA) Danimarka’nın Sønderborg kentinde gerçekleşen Güç Verimliliği Konferansı, 25 ülkenin iklim ve etraf bakanlarını bir ortaya getirerek mevcut güç krizinde hükümetlerin acil hangi adımları atabileceğine dikkat çekti. Aktifliğin ana sponsoru Danimarka merkezli mühendislik şirketi Danfoss’un Lider ve CEO’su Kim Fausing’in tabirleriyle “En yeşil güç, kullanmadığımız enerji” ve güç randımanında artışın kıymetli bir kısmı, tüketimi azaltıcı tedbirlerden gelecek. IEA ve Danimarka İklim, Güç ve Kamu Hizmetleri Bakanlığı konut sahipliğinde, Danfoss’un takviyesiyle gerçekleşen aktiflikte, güç verimliliğinin Rusya’nın Ukrayna’yı işgali nedeniyle her zamankinden daha kritik hale geldiği de vurgulandı.
7. Yıllık Global Güç Verimliliği Konferansı sırasında yayınlanan IEA raporuna nazaran “Hükümet ve şirketlerin süratle adım atması halinde, global güç kullanımı ‘Çin’in toplam güç tüketimi kadar’ azaltılabilir. IEA tarafından yapılan tahlile nazaran güç verimliliği artış suratını yüzde 2’den yüzde 4’e çıkarmak, bu on yılın sonu itibariyle karbon emisyonlarını her yıl 95 exajoules düşürebilir, bu da Çin’in yıllık güç kullanımına denk geliyor. Bu türlü bir randıman artışı IEA raporuna nazaran 2030 itibariyle karbon emisyonlarını her yıl ek 5 milyar ton daha düşürebilir.
AB’nin Rusya’dan ithal ettiğinin dört katı bir tasarruf sağlanabilir
Raporda hükümetlere, iş dünyasına ve tüketicilere yönelik randıman tavsiyeleri bulunuyor. Ek randıman çalışmalarının global güç harcamalarını azaltacağı vurgulanan rapora nazaran yalnızca hanehalkları on yılın sonu itibariyle güç faturalarını randıman artışları sayesinde her yıl 650 milyar dolar düşürebilir. IEA tahliline nazaran dünya genelinde hanehalkları ısıtma ve air-co kullanımını azaltırsa, doğalgaz tüketiminde AB’nin geçen yıl Rusya’dan ithal ettiğinin dört katı bir tasarruf sağlanabilir. Petrol tüketiminin azaltılmasına ait randıman tavsiyeleri ise günde 30 milyon varil petrol tüketimi tasarrufu sağlayabilir.
“1970’lerin petrol krizi de randımanda ilerleme getirmişti”
IEA İcra Yöneticisi Fatih Birol, bahse ait açıklamasında “Enerji verimliliği, dünyanın en acil meselelerinin bir birçok için kritik kıymete sahip bir tahlil: Güç tedariğimizi daha uygun maliyetli, daha inançlı ve daha sürdülebilir hale getiriyor.” Lakin Birol’un sözleriyle “Hükümet ve şirket önderleri açıklanamayacak bir biçimde, bu mevzuda tam manasıyla harekete geçemiyor.”
“Adım atmazsak yıllarca bedel ödeyeceğiz”
IEA Yöneticisi Birol, 1970’lerde yaşanan petrol şoklarının güç verimliliği konusunda çok büyük ilerlemelerle sonuçlandığını belirtiyor ve ekliyor: “Bugün yaşanan global güç krizine verilecek reaksiyonun merkezinde de verimliliğin olması kaide. IEA Global Güç Verimliliği Konferansı’nda bir ortaya gelen önderler bu tepeyi randımanda vitese basılan bir ana dönüştürmeli. Aksi takdirde mevcut güç krizine düzgün formda reaksiyon veremeyecek ve yıllarca bedel ödeyeceğiz.”
“Rusya’dan bağımsızlaştıracak ve iklim amaçlarına yaklaştıracak”
Danimarka İklim, Güç ve Kamu Hizmetleri Bakanı Dan Jørgensen, IEA konferansında yaptığı konuşmada “Artık husus güç randımanı daha yüksek tahlil ve teknolojileri kullanıp kullanmamak değil, bu tahlilleri nasıl kullanacağımız” diyor. Rus petrol ve doğalgazından büsbütün bağımsızlaşmanın yolunun güç randımanını artırmaktan geçtiğini vurgulayan bakan, bu adımların sıfır karbon hedefl erine de yaklaştıracağını belirtti. Jørgensen, Sønderborg’da dünyanın farklı yerlerinden ve farklı kesimlerden güç ve iklim kriziyle gayret eden başkanları bir ortaya getiren konferans için ise hakikat tarafta değerli bir adım” dedi.
“En yeşil güç, kullanmadığımız enerji”
Konferansın ana sponsoru Danfoss’un İdare Konseyi Lideri ve CEO’su Kim Fausing ise güç verimliliğini artıracak teknolojilerin tüm bölümlerde mevcut olduğunu ve beklemeye gerek olmadığını vurguladı. Fausing, “Eğer iklim hedefl erini tutturmak istiyorsak, güç verimliliği tedbirleri önceliklendirmeli. IEA’nin net sıfır karbon senaryosuna nazaran azaltılması gereken karbon emisyonlarının üçte biri güç verimliliği alanlarında yaşanan iyileşmelerden gelmek zorunda. Lakin âlâ haber, tüm dallarda güç randımanını artıracak tahliller var. Beklememize gerek yok. Harekete geçmeliyiz zira en yeşil güç kullanmadığımız güç.” Gerçek daldan, fi nans dünyasından, milletlerarası kurumlardan ve sivil toplum kuruluşlarından da iştirak gerçekleşen konferansta Ukrayna savaşı nedeniyle Rusya’nın fosil yakıtlarından bağımsızlaşmak isteyen ekonomilere 1970’lerden bu yana yaşanan en büyük güç krizinde hangi adımlar atabilecekleri aktarıldı. IEA’nin bahse ait tahlilinde tüketicilerin güç fi yatları altında ezildiği ve gücün en değerli enfl asyon girdiği olmaya devam ettiği bir periyotta hükümetlere ve şirketlere değerli siyaset tavsiyeleri yapılıyor:
1. Güç randımanı adımlarını ekonomik, toplumsal ve çevresel yararları nedeniyle önceliklendirin.
2. Güç verimliliğinin istihdam potansiyelini gerçekleştirmek için harekete geçin.
3. Güç verimliliği tahlillerine talebin artmasını sağlayın.
4. Finans kesimini randıman adımlarını ölçeklendirmek için mobilize edin.
5. Güç idaresini güzelleştirmek için dijital inovasyonların gücünü kullanın.
6. Kamu kesimi, güç verimliliği tahlilleri konusunda örnek teşkil edip önden gitmeli.
7. Toplumun tüm bölümleriyle – lokal idarelerle, şirketlerle, mahallî topluluklarla – diyalog kurarak ilerleyin.
8. Randıman adımlarının merkezinde insan var. Tüketici davranışlarından elde edilecek içgörüleri daha tesirli siyasetler uygulamak için kullanın.
9. Milletlerarası işbirliğini güçlendirin.
10. Güç verimliliği konusunda global rekabet yaratın.
AB, Rus gazından nasıl bağımsızlaşır?
■ Rusya ile yeni doğalgaz tedarik muahedesi imzalamayın.
■ Rus gazı yerine alternatif kaynaklardan alım yapın.
■ Asgarî gaz depolama zorunluluklarıyla pazar direnci sağlayın.
■ Yeni rüzgar ve güney gücü projelerini hızlandırın.
■ Biyoenerji ve nükleer üzere düşük emisyonlu kaynakların mevcut tesislerinde üretimi artırın.
■ Kırılgan elektrik tüketicilerini yüksek fiyatlardan korumak için kısa vadeli tedbirler alın.
■ Gaz kazanlarını ısı pompalarıyla değiştirin.
■ Binalarda ve endüstride güç randıman artışlarını hızlandırın.
Hükümetlere, şirketlere ve bireylere ‘verim’ tavsiyeleri
Tüketicilerin farkındalığının yükseltilmesi ve güç tüketimini azaltmak için bireylerin neler yapabileceği bahisleri da konferansta ele alınan kıymetli başlıklar oldu. IEA, petrol tüketimini azaltmak hedefiyle hazırladığı “10 unsurluk petrol kullanımını azaltma planı” ve tüketicilere ne üzere sorumluluklar düştüğüne dikkat çeken “Üzerime düşeni yapıyorum” başlıklı çalışmaları, Türkiye üzere güç faturası yüksek ülkeler için de kritik ehemmiyete sahip randıman tavsiyeleri içeriyor. IEA’nin AB’ye Rusya’dan aldığı doğalgazı üçte bir oranında azaltmasını sağlayacak öteki bir “10 unsurluk plan” da mevcut.