Selenay YAĞCI
Pandemiyle çaba için yarın bayram sonrasına kadar uygulanacak tam kapanma sırasında alkollü içecek satış yasağı tartışmaları da beraberinde getirdi. Alkollü içki satan esnaf karara reaksiyon göstererek, yasağın kelamlı olduğunu savunuyor. Hukukçular ise uygulamanın rastgele bir yasal desteği olmadığını belirtiyor. Karar Twitter’da gündem oldu. Toplumsal medya kullanıcıları, kararı ömür üslubuna müdahale ve anayasal hak ihlali olarak yorumladı.
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, monopol bayilerinin açık olup olmayacağı konusunda gelen soruyu yanıtlayarak, “İstisnada yer almıyor ve kapalı. Bu açıdan hem bir muafiyet yok hem de soru işareti de kelam konusu değil.” açıklamasında bulunmuştu.
“Olmayan yarayı kaşıyoruz”
Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Lideri Bendevi Palandöken DÜNYA’ya yaptığı açıklamada; monopol bayii ruhsatı olanların kapalı olacağını lakin büfelere, bakkallara alkollü içki satış yasağı olmadığını savundu. Palandöken, şunları söyledi: “Genelgeyi satır satır okudum, alkol yasağı yok. Alkol satan büfeler satamaz demiyor. Alkol yasağı ile ilgili bir yazılı doküman yok. Olmayan bir yarayı kaşıyoruz. Burada kesilmiş bir ceza da yok. Cumhurbaşkanı, İçişleri Bakanlığı’nın tahminen de haberi yok. Bize gelmiş bir dokümanda yok. Bu alkol sorununda devlet de esnaf da kaybediyor, millet meskende kimyager oldu. Ailece bunu yapmayı öğrendi.”
“Dükkan sahipleri idari para cezası kesilmekle tehdit ediliyor”
DÜNYA’ya konuşan Türkiye Monopol Bayileri Platformu Lideri Özgür Aybaş, tam kapanma sürecinde alkollü içkilerin satışının yasaklanmasının kelamlı olduğunu savundu. “Satışı yasal bir eser kanuna alışılmamış formda yasaklanamaz” diyen Aybaş, monopol bayii ruhsatı olmadan alkol satma ruhsatı alan birçok bakkal ve kuruyemişçinin açık kalabildiğini lakin içki satamayacağını belirterek, şunları söyledi: “Ancak yazılı bir kâğıt gelmedi. Bu kelamlı olarak söz ediliyor. Dükkan sahipleri idari para cezası kesilmekle tehdit ediliyor. Bu tip dükkanların gelirinin yüzde 90’ı aslında alkollü içki oluşturuluyor. Bu bize aç kalın demektir. İdareden arkadaşlar Emniyet’i aradılar. Emniyet, İçişleri Bakanlığı’nın şifahen kendilerine bu türlü bir bildirimde bulunduğunu aktardı. İçişleri Bakanlığı’nın genelgesinde bu türlü bir karar yok. Bu kararı verenler mülki amirlikler. 18 günlük kapatma çok uzun bir müddet. Esasen mevcut yasaklar sebebiyle, saate vurduğunuzda bir ay içinde 10 gün çalışmıyoruz. Akşam 17.00’da kapatıp, sabah 10.00’da açıyoruz. Ödemeleri yapmakta esasen zorlanıyoruz. Bu kararla inhisar bayii esnafı kepenk kapatacak.” İçişleri Bakanlığı’nın genelgesinde bu türlü bir ibare yokken mülki amirliklerin kendilerine vazife bilip yasak getirdiğini söyleyen Aybaş, inhisar bayilerine de muafiyet getirilmesi gerektiğini ve bunun engellemenin, anayasal bir hakkı engellemek olduğunu vurguladı.
Monopol bayi ruhsatı olan Mustafa Şen ise “Yarı kapanmada biz hafta sonları kapalıydık. Artık 20 gün boyunca kapalı kalacağız. Dükkanın kirasını nasıl ödeyeceğiz diye düşünüyoruz. Bu bahiste muafiyet istiyoruz. Bakkala gitmekle tıpkı durum bu” dedi. Monopol bayii ruhsatı olmadan alkollü içki satma ruhsatına sahip Halil Akçan da “Bize yönetmelik geldi. Sabah 10:00 ile akşam 17:00 ortasında çalışabilirsiniz diyor. Alkol satışı ile ilgili bir yazı gelmedi. Lakin kelamlı olarak alkol satılamayacağı söyleniyor. Bu yasal bir uygulama değil. Biz bu dükkanlar da çoğunlukla alkollü içki satıyoruz. Kimse ekmek süt almıyor. Mecburî muhtaçlık değil deniyor lakin marketlerde birçok mecburî olmayan muhtaçlık da satılıyor. Biz de muafiyet istiyoruz. Sattığımız için ceza ödemek de istemiyoruz” diye konuştu.
“Yasal desteği bulunmuyor”
Avukat Güneş Kök hem bayilerin, hem tedarikçilerin hem de tüketicilerin bu mevzuda yasal yollara başvurma hakkı olduğunu belirterek, “Anayasa’ya nazaran devlet gençleri alkol alışkanlığından korumakla yükümlü. Fakat, korumak öbür, yasaklamak öbür şeyler. Lakin içki satışını bu halde yasaklamanın hiçbir yasal desteği yok. Öteki kısıtlama tedbirlerinin Genel Hıfzısıhha Kanunu’nca yasal bir desteği var. Lakin içki yasağı konusunda bu kelam konusu değil. Burada kamu faydası yok. Temel hak ve özgürlüğe ölçüsüz müdahale” dedi.