Erdoğan, “Sayın Putin’in bize çok çok farklı kimi teklifleri oldu. Biz inşallah burada doğal gaz konusunda, Akkuyu probleminde ve öbür bahislerde şu anda dayanışmamızı motamot sürdürüyoruz, sürdüreceğiz” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Tahran’a gerçekleştirdiği resmi ziyaret dönüşü uçakta gazetecilerin sorularını yanıtladı.
“Sayın Reisi ve Sayın Putin’in iştirakiyle Astana formatında Üçlü Tepemizi gerçekleştirdik” tabirlerini kullanan Erdoğan, “Suriye’deki şimdiki gelişmelere ait fikir alışverişinde bulunduk. Astana garantörleri olarak, ihtilafın Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 2254 Sayılı Kararı temelinde tahlile kavuşturulmasına yönelik mutabakatımızı teyit ettik. Siyasi sürecin aktif bir formda sürdürülmesine dair beklentimizin altını ortaklarımızla birlikte tekrar çizdik. Terörle gayret, insani yardımların kesintisiz bir halde sürdürülmesi ve Suriyelilerin ülkelerine inançlı ve istekli geri dönüşleri hususlarındaki tavrımızı tekrar vurguladık. Bu hususlarda Astana ortaklarımızla iş birliği halinde çalışma konusunda anlayış birliğine vardık. Ayrıyeten, Rusya Federasyonu Devlet Lideri Sayın Putin’le kapsamlı ve verimli bir ikili görüşme de gerçekleştirdik.” dedi.
“3 başkanda de terörle çaba konusunda bir birliktelik var’
“Astana süreciyle alakalı olarak İran ve Rusya ile başladığımız nokta ne ise ben bugün de Sayın Putin’i birebir noktada gördüm, birebir değerlendirmeleri yapıyor gördüm. İran tarafında natürel daha evvel Hasan Manevî vardı, artık ise İbrahim Reisi var. İster istemez birtakım değişiklikler oluyor desek de İran üzere bir devlet, bu tıp fikirlerini o denli kısa vadede değiştirmez. Tıpkı halde Rusya’da zati Putin işin başındaydı, yeniden işin başında. Bizde de birebir formda, Erdoğan Türkiye Cumhuriyeti’nin başındaydı, tekrar başında. Üçlü Tepe sonrası ortak basın toplantısında da görmüşsünüzdür, üçümüzün de fikirleri herhalde birebir değildi. Farklı kanılar ortaya koyduğumuz çok açık net ortadaydı. Kimi yerlerde farklılıklar olsa bile terörle çaba konusunda bir kez bir birliktelik var. Terörle ilgili mevzuda da PKK/PYD/YPG terör örgütlerine karşı ister istemez birleşiyoruz. Kaldı ki esasen bu rejime de en çok ziyanı veren sorun. Şu anda terör örgütü, Fırat’ın doğusunda bilhassa petrol kuyularını emiyor, sömürüyor; ondan sonra rejime de satıyor. Bu türlü bir durum var. Artık baktığımızda, Amerika evvelki liderler devri de dahil buradaki terör örgütlerine önemli manada binlerce tır silah, mühimmat, araç gereç taşıdı. Bu hala devam ediyor. Hatta koalisyon güçleri de tekrar birebir biçimde bu takviyelerini sürdürüyorlar. Yaptığımız görüşmelerde Sayın Biden’a da söyledik. Dedik ki “Bakın, bu denli tırları buraya siz gönderiyorsunuz. Buradaki bütün terör örgütlerine bu takviyeleri siz veriyorsunuz. Ondan sonra da terörle çabada beraberiz, NATO’da beraberiz diyorsunuz.” Nasıl beraberiz? Bunları daima işlemek durumundayız.”
‘Türk ordusunu aldatır mıyız diye düşünüyorlar, bunu yemezler’
“Yeni bir harekât konusu ulusal güvenlik kaygılarımız giderilmediği sürece gündemimizde yer almaya devam edecek. Öteki taraftan bakıyorsunuz Amerika’nın oradaki elemanları terör örgütü mensuplarına eğitim yaptırıyor. Bu eğitim esnasında rejimin bayrağını da orada bunlar dalgalandırıyorlar. Niye? Güya aldatacak ya… Aldatabilirse… Yaptıkları iş, orada Türk askerine karşı bir terörist aksiyona girmek. Burada da kalkıp rejimin bayrağını orada dalgalandırmakla sanki Türk ordusunu aldatır mıyız diye düşünüyorlar. Bunu yemezler. Şu anda natürel gerek Fırat’ın doğusu gerek İdlib gerek Afrin, bütün buralardaki gelişmelerde biz hassasiyetimizi sürdürüyoruz. Başından itibaren de konuştuğumuz şey şu; huduttan 30 kilometre güneye kadar, buralardaki terör örgütleriyle gayretimizde Rusya’nın da İran’ın da bizim yanımızda olmasını istiyoruz. Burada bize gerekli dayanağı vermelidirler. Bunu burada gerek Sayın Putin’e gerek Sayın Reisi’ye de tekrar tabir ettik. Her ikisi de esasen yaptıkları açıklamalarda bu hususlara vurgu yaptılar. O denli zannediyorum ki PKK/YPG/PYD hususlarında farklı düşünmüyoruz. Ancak bundan sonra da tekrar bunu işlemeye devam etmemiz lazım.”
‘Amerika şu anda bir sefer Fırat’ın doğusunu terk etmek durumunda’
“Şimdi burada rastgele bir değişikliğin olup olmadığı hesabına girecek olursak o vakit zati Astana sürecinin hiçbir manası kalmaz. Astana süreci niye var? Suriye’nin toprak bütünlüğü noktasında Türkiye’nin rastgele bir kaygısı yok. Biz bu türlü bir tasarrufun içerisinde değiliz. Fakat bizim burada sondan 30 kilometre alan için belirttiğimiz bir konu var. Zira buralardan bizim sonlarımıza daima taarruzlar oluyor. Bizim burada askerlerimiz şehit oldu, insanlarımız öldürüldü. Yalnızca Türk vatandaşı olarak değil, İdlib’de ve öteki bölgelerde sivil beşerler öldürüldü. Bütün bunları bizim dünyayla paylaşmamız, bunları anlatmamız lazım. Amerika şu anda bir kez Fırat’ın doğusunu terk etmek durumunda. Astana sürecinden çıkan tespit bu. Diyorlar ki, Fırat’ın doğusundan Amerika askerini çeksin. Artık buradan çıkacak bir sonuç Türkiye’nin de beklentisidir. Zira oradaki terör örgütlerini besleyen Amerika. Amerika terör örgütlerini beslediğine nazaran, biz de bu terör örgütleriyle çaba ettiğimize nazaran, oradan çekildiği anda yahut bu terör örgütlerini beslemediği takdirde bizim işimiz kolaylaşacaktır.”
‘Afganistan’dan gelen mülteciler konusunda İran’ın önemli meşakkati var’
“Afganistan’dan gelen mülteciler konusunda İran’ın önemli derdi var. Sayın Reisi bunları açık net anlattı. Doğal kolay değil. Kamp noktasında hazırlıkları var mı yok mu diye baktığımızda yok. Yani biz şu anda mesela Suriye’nin kuzeyinde briket meskenler yapıyoruz. Bizim bu yaptığımız briket konutlarla de gayemiz en az 1 milyon Suriyeli mülteciyi tekrar kendi topraklarına geri döndürmek. Şu an prestijiyle da konut sayıları her geçen gün artıyor ve bunu STK’larla daima birlikte yapıyoruz. Lakin bunu bilhassa söylüyorum; ne Avrupa Birliğinden ne şuradan ne buradan en ufak bir takviye alarak değil, bizim kendi sivil toplum kuruluşlarımızla birlikte yapıyoruz. AFAD’ın koordinesinde bunu sürdürüyoruz. Amacımız de inşallah burada 250 bin konut yaparsak, biz cebren değil, istekli olarak geri dönüşü inşallah 1 milyonun üzerine çıkarırız. Ve o ucube çadırlar içerisinde yağmurda, çamurda anne babaları, çoluk çocukları inşallah berbat koşullarda görmeyiz.”
‘Biden, bize bu türlü bir Yunanistan kuralı filan koymadı’
“Biz tabi Sayın Biden ile bu mevzuları görüştüğümüzde Biden, bize bu türlü bir Yunanistan kuralı filan koymadı. Tam tersine, uzunca yaptığımız görüşmede NATO üyesi ülkeler olarak herhalde birbirimizin hukukunu korumalıyız diye konuştuk. Kendisi de F16’lar konusunda “Ben elimden gelen bütün çabası göstereceğim” dedi. Maalesef şu anda Temsilciler Meclisinde az da olsa bu işe muhalefet edenler var. Mevcut gelişmelere baktığımızda aslında bu türlü bir şart problemi bana nazaran bizi bağlayıcı bir şart değil. Kâfi ki onlar F16’larla ilgili bizim teklifimize evet desinler, bize sıfır F16’ları versinler. Zati elimizdekilerin bakım tamiratını biz şu anda yapabilecek güçteyiz. O hususta rastgele bir düşüncemiz yok. Fakat olağan ki yedek modül noktasında birtakım taleplerimiz var. Bunları da yerine getirmeye karar verdiler. Bir de Amerika’da Kasım ayında orta seçimler var. Onlar da kıymetli. Kasım orta seçimleri ne getirir ne götürür bunları da göreceğiz. Orada cumhuriyetçilerin senatoda daha ağır basacağı, Temsilciler Meclisinde de tekrar tartısı ele geçireceği istikametinde bilgiler geliyor.”
‘Sayın Putin’in bizim uğraşlarımız noktasındaki bakışı olumlu’
“Şu an prestijiyle Sayın Putin’in bizim uğraşlarımız noktasındaki bakışı olumlu. Bundan ötürü hatta şükranlarını bildiriyor. Bize çok çok farklı kimi teklifleri oldu. Biz inşallah burada doğal gaz konusunda, Akkuyu sıkıntısında ve başka mevzularda şu anda dayanışmamızı motamot sürdürüyoruz, sürdüreceğiz.”
‘Aliyev Putin üzerinden selam yolladı’
“Sayın Putin’in galiba evvelki gün Sayın İlham Aliyev’le görüşmesi oldu. Hatta bana “Size İlham Aliyev’in de selamını getiriyorum” dedi. Aliyev’le görüşmesinde “Erdoğan’la da görüşeceğim” deyince Aliyev’in “benim de selamlarımı iletin” dediğini aktardı. Oradaki gelişmelerle ilgili ben İlham Bey’le de daha yeni görüştüm. Yaptığımız görüşmede de İlham Beyefendi “olumlu istikamette yürüyor” dedi. Biliyorsunuz Avrupa Birliği Kurulu Lideri Michel ve Paşinyan’la bir arada üçlü bir ortaya geldiler. O görüşme de yeniden İlham Bey’in sözüyle olumlu geçti. O görüşmeden sonra biz İlham Bey’le ayrıyeten bir daha görüşmüştük. Aldığım bilgilere nazaran istikamet üzere gidiliyor ve yakında da inşallah o bölgeyi kapsayacak havalimanın da açılışı yapılacak.”
‘Gizli, gizli rastgele bir şey yok’
“Biz Finlandiya’ya da İsveç’e de NATO Genel Sekreteri’nin de yer aldığı masada koşullarımızı çok açık net söyledik. Bâtın, gizli rastgele bir şey yok. Koşulumuz bu ülkelerin terör örgütlerinin faaliyet ve şovlarını sonlandırması, ellerindeki teröristleri iade etmesi… Biliyorsunuz PKK/PYD/YPG ve FETÖ’yü terör örgütü olarak burada kayıtlara girdik. Bunları vereceksiniz dedik. Parlamentolarına varıncaya kadar bu terör örgütünü bunlar besliyorlar. Adeta kuluçka yuvası üzere. Bu türlü bir durum var. Artık bunlar bize verdikleri kelamı yerine getirmedikleri takdirde bizim de bu işe olumlu bakmamız mümkün değil. Öbür taraftan sağ olsun bizim muhalefet esasen elimizden bütün gereçleri çabucak kapıveriyor! Onlar dediler ki zati biz bu işe fırsat vermeyiz. Bir kez Yunanistan’ın tekrar NATO’ya girmesinin önünü siz açtınız. Adamlar çıkmıştı, siz tekrar soktunuz içeri. Bunları halkımıza, hele gele gençlerimize anlatmamız lazım. Şu anda maalesef terör noktasında çabucak hemen İskandinav ülkelerinin tamamı bu işin kuluçkası. Norveç de bu türlü. Her ne kadar şu anda Sayın Genel Sekreter oralı olsa da lakin maalesef onlar da o denli. En ilerisi Almanya, orada da o denli. Fransa, Hollanda, İskandinav ülkeleri, İngiltere, İtalya o denli. Hepsinde durum bu. Batı’nın şu anda bu mevzuda konuşacak aslında ne mecali ne hakkı var.”
‘Ukrayna tahılının Karadeniz üzerinden ihracı konusunda uzun müddettir ağır çalışma içerisindeyiz’
“Şu anda bizim rolümüz, konut sahibiyiz. Mesken sahibi sıfatıyla bir arabuluculuğumuz var. Ukrayna tahılının Karadeniz üzerinden ihracı konusunda uzun müddettir ağır çalışma içerisindeyiz. Bu mevzuyu Sayın Putin ve Sayın Zelenskiy’le müteaddit seferler görüştüm. Dışişleri ve Ulusal Savunma Bakanlıklarımız da kendi muhatapları nezdinde görüşmeler yürüttü. Sonuçta geçen hafta İstanbul’da yapılan teknik toplantıda BM planı çerçevesinde sürecin ana sınırları üzerinde bir mutabakat oluştu. Artık bu hafta bu mutabakatı yazılı bir metne bağlamak istiyoruz. Önümüzdeki günlerde de planın uygulamaya başlamasını temenni ediyoruz. Süreç İstanbul’da kurulacak bir uyum merkezinden yürütülecek. Burada ülkemizin yanı sıra, Rusya, Ukrayna ve BM’den yetkililer bulunacak. İlgili tüm tarafların itimadını haiz olan ülkemiz, kurumlararası bir yaklaşımla sürecin sağlıklı biçimde yürütülmesi için gerekli eşgüdümü yapacak. Global besin güvenliği bakımından kritik ehemmiyet arz eden bu hassas süreci nihayete erdirmek için ağır uğraşlarımız devam ediyor.”
‘Cumartesi günü Kayseri’deyim. Toplu açılışlar yapacağım’
“Görevleri o. Onların bizim ak dediğimize ak demesi mümkün mü? Onların vazifesi kara demek. Türkiye’nin en büyük talihsizliği, demokrasinin gereği olan bir muhalefete sahip olmadığıdır. Bizde bu türlü bir muhalefet yok. Batı ülkelerinde, birtakım yerlerde muhalefet tekrar bizdeki üzeredir lakin birçoğunda gelirler iktidarlarını desteklerler. Lakin bizde bu türlü bir şey yok. Palavra üzerine heyeti bir siyaset anlayışı var. Ana muhalefette de o denli, yavru muhalefette de o denli, masanın altındakinde de o denli. Hepsinin şu andaki yapısı bu. Onlar karşımızda lakin milletimiz bizim yanımızda. Cumartesi günü Kayseri’deyim. Toplu açılışlar yapacağım. Kayseri’de caddeler, meydanlar aslında gereken yanıtı gerekenlere verecektir. Birebir gün tekrar Kayseri’de büyük bir fabrikada çalışanlarla toplantım olacak. Durmuyoruz, çalışıyoruz. En son Bay Kemal’in KYK ile ilgili söylediklerini duydunuz. Ondan sonra da ben söyledim yaptı noktasına geldi. Daima o denli oldu zaten! O söyledi ben de yaptım”
Muhalefete büyükşehirler konusunda eleştiri
“Onlara gelmeden şunu bir düşünelim. Bu arkadaşların elinde 14 tane büyükşehir var mı? Pekala, bu büyükşehirlerde sanki yatırım noktasında çeşme musluğu değiştirmekten diğer bir özellikleri var mı? Geçelim… Kağıthane’de, Silahtarağa’da bunlar ne yaptılar? Temel atma değil temel atmama adımını gerçekleştirdiler. Bu da herhalde siyasetin tarihine çok enteresan bir adım olarak geçmiştir. Bir insan temel atar övünür. Onu da geçiyorum. İstanbul Büyükşehir Belediyesi bizim arkadaşlarda olduğu devirde metro tünelleri açıldı. Bunlar geldi, Sancaktepe’de metroyu doldurdular. Bütün hafriyatı oraya dökerek bunu doldurdular. Ben olağan Bay Kemal’e soruyorum; bunun, siyaseti geç, insanlıkla bağdaşır yanı var mı? Buraya yapılmış olan bir masraf var. Sen artık geliyorsun burayı hafriyatla dolduruyorsun, üzerine adeta petrol kuyularına beton döker üzere betonu döküyorsun ve buradaki vatandaşı, kendisine gelecek metrodan maalesef yoksun ediyorsun. Onu da geç; bir yerde de bir tane şöyle köprü yapın da köprünüzle övünelim. Hiçbir adımları yok. Şu anda Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Osman Gazi Köprüsü, Nissibi Köprüsü, öbür tarafta Cumhuriyet tarihinde değil dünya tarihinde birinci üçe giren Çanakkale’deki köprüyü hiçbir şeyle mukayese ettirmem. Ulaştırma Bakanlığı sayıları verdi geçen gün. Sayıların hepsi süper. Kimse bu kadar sayıların gerçekleşeceğine ihtimal vermiyordu. Fakat artık bunların hepsi halloldu.
‘Felaket olduğu vakit atlayacaksın geleceksin’
“Bakıyorsun İstanbul’da bir problem oluyor, adam Fethiye’de, şurada, burada. Öbürü bir öbür yerde. Ya nerede olursan ol ancak bu türlü bir felaket olduğu vakit sen oranın sorumlususun, atlayacaksın geleceksin. Ben de yaptım bu belediye başkanlığını. En ufak bir şey olduğunda nerede olursam olayım çabucak atlar, İstanbul’a döner gelirdim. Şu anda bile o denli. Mesela burada Sayın Putin’le de amfibik uçaklar konusunu da görüştük. “Arkadaşlar görüşmelerini yapsınlar, biz de elimizde olanlardan olur, üreteceklerimizden olur tekrar bu işe adımı atalım” dedi. Hamdolsun bu süreçte elimizdeki yangın söndürme uçakları, helikopterler, arazözler noktasında Orman Bakanlığımız güçlü. Her şeyden evvel itfaiye erlerimiz güçlü. Jandarmamız da bu işlerin içine giriyor. Alışılmış bu yangınlar yalnızca bizde değil. İspanya’da 3 bin 500 hektar arazi kül oldu. Portekiz’de 950 hektar arazi kül oldu. Bu sıcaklar her yerde. Bütün bunlara karşın biz önlemimizi alacağız, üç tarafı denizlerle kaplı olan bu ülkede her ne kadar helikopterlerimiz varsa da bunun yanında amfibik uçaklarımızı daha da artıracağız. Bunlarla bir arada inşallah bu işlerin hakkından gelip önlemimizi alacağız. Mesela artık söndürme soğutmanın en uzunu 4-5 gün sürdü. Demek ki önlemlerimiz yerinde olduktan sonra, sağ olsun elemanlarımız, itfaiyecilerimiz, ormancılarımız çok düzgün çalışarak kasvetleri atlattık. Allah onlardan razı olsun.”