Arazilerinin yüzde 65’i sulanabilir tarıma uygun olan Diyarbakır, artan dokumacılık yatırımları ile amaç büyüttü. Kral Kızı ve Silvan barajlarının sulama etapları tamamlanırsa, kent kıymetli bir pamuk üreticisi pozisyonuna gelecek. Böylelikle tarladaki pamuktan, moda devlerinin podyumlarına uzanan bir süreç Diyarbakır için başlamış olacak.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) öncülüğünde, DÜNYA 81 vilayetteki oda ve borsa liderleriyle iktisadın nabzını tutuyor. “Başkanlar Konuşuyor” söyleşi dizisinin bu haftaki konuğu Diyarbakır oldu. Diyarbakır TSO Lideri Mehmet Kaya ile Diyarbakır Ticaret Borsası Lideri Engin Yeşil, DÜNYA’nın problemlerini yanıtladı.
Atıl tesisler istihdama kavuştu, davet merkezleri kuruldu
Mehmet KAYA DİYARBAKIR – TİCARET VE SANAYİ ODASI BAŞKANI
Uzun yıllardır oda bünyesinde Diyarbakır’a hizmet ediyorum. Ancak açıkçası sanayi alt yapısı manasında birinci kere ‘iyi bir noktadayız’ diyebiliyorum. Endüstride, tarımda, turizmde, lojistikte değerli uzaklık kat ettik. Fakat sulama projelerinde pek yol alamadık. Doğrusu son 2 yılda hem Dicle Kral Kızı Barajı’nın sulama kanalları hem de Silvan Barajı ile ilgili ödenekler aktarılmasına karşın şimdi istenilen düzeye ulaşılamadı. Türkiye’nin en büyük lojistik köyünü kuruyoruz. İhalesi yapıldı. Dokumacılıkta bir ara kat ettik. Teşvikte 6. Bölgeyiz. Dokuma OSB’de 1. Etabı bitirdik. 66 fabrikanın 23’ü faaliyete başladı. Öbürleri 2023’ün birinci diliminde bitecek formda süratle devam ediyor. 2. Etap için çalışmalarımız var. Orası için şimdiden 90’a yakın müracaat var. Emek ağır bölümlere uygun bir kentiz. Türkiye’de en genç nüfusa sahip 5 vilayet ortasındayız. Diyarbakır’da yaş ortalaması 24.2. Geçen yıl 23.2’ydi. Şanlıurfa’dan sonra en genç nüfusta 2’nciyiz. Bölge vilayetlerimizde yaş ortalaması 22 ile 24 ortasında. 2 milyona yakın nüfusumuz var. Ailedeki fert sayımız, Türkiye ortalamasının üzerinde ve 5,6 olarak geçiyor. Ayrıyeten kentimizde 4 davet merkezi var. Birinin de alt yapısını oda olarak biz bitirdik. 1020 kişilik istihdamla açılacak. Fransız bir firma ile mutabakatımızı yaptık, eylülde atıl olan bir okulu alıp, “Atıl Tesisler İstihdama Kavuşuyor” projesini yaratarak takviye aldık ve bitirdik. Hatta şimdiden 120 kişi meskenden çalışmaya başladı.
TEKSTİL OSB İÇİNDE, MODA TASARIM KISMI AÇACAĞIZ
Tekstil OSB’miz içinde Dicle Üniversitemizle Moda Tasarım kısmı açmak için çalışmalarımız var. Bizim 1500 metrekarelik 7 tane kuluçka fabrika dediğimiz yerimiz var. Tüm bunlar birleşince hoş bir iş çıkıyor. Merdiven altını öncelikle oraya taşıyacak fabrikaları yapıp kiraya verdik. Böylelikle kayıt altına alma, bu bedeli ekonomimize kazandırma bahtımız oldu.
ARSA BEDELİ SIFIRA YAKIN HESABINI BİLEN GELİR
Sanayide de kıymetli adımlar atıyoruz. Diyarbakır OSB’de 5’inci etabı yapıyoruz. 3 bin dönümlük Karacadağ OSB’de arsa tahsisine başladık. Silvan’da yeniden 3 bin dönümlük yeni OSB kuruyoruz. Bu ayın 11’inde Sanayi Bakanlığı’ndan yetkililer gelecek, arsa tespitine gideceğiz. Diyarbakır’a yatırım yapmak isteyen, hangi bölüm olursa olsun ona uygun arsayı temin etme talihimiz var. Batı’da arsa fiyatlarını biliyoruz. Diyarbakır’da Silvan OSB arsa bedeli 0’a yakın. Biri gelip orada 200 dönümlük bir arsayı fiyatsız alıp yatırımını yapabilecek. Yatırımcının gelmesi ile ilgili meselemiz yok. Biz şöyle diyoruz: ‘Hesabınızı kitabınızı âlâ yapın. Şayet ayakta kalacağınıza inanıyorsanız olduğunuz yerde durun, lakin masraflarınız gelirlerinizi aşacaksa buraya gelin 6. Bölge’de yeri ücretsiz, eğitimli insan kaynağı olan yere yatırım yapın.’ Yatırım daveti yapmıyoruz, hesabını bilen zati gelecektir.
GASTRONOMİMİZ ÇIKARILMAMIŞ PETROL GİBİ
Diyarbakır’ın gastronomisi şimdi çıkarılmamış petrole benziyor. 48 coğrafik işaretli eserimiz var. Odamızın Gastro İnovasyon kapsamında yaptığı merkez eylül ayında hizmete girecek. Şu anda tarihi merkezi restore ediyoruz. Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin mutfağını sergileme talihimiz var.
KAHVE ŞENLİĞİ DÜZENLENECEK
Odamızın fuar alanı var. Fuar yapan nadir odalardan biriyiz ve hakikaten bu hususta da hoş işbirlikleri yapıyoruz. 28-30 Ekim tarihlerinde kahve şenliği düzenleyeceğiz. İstanbul ve Bodrum’dan sonra Diyarbakır da kahve şenliği düzenlenen üçüncü kent olacak. Kahve kultürünün Mezopotomya’dan dünyaya yayıldığını onlara hatırlattık.
5 YILDIZLI OTEL SAYISI 7, YAKINDA 5 TANE DAHA EKLEYECEĞİZ
Diyarbakır TSO Lideri Mehmet Kaya ile Diyarbakır TB Lideri Engin Yeşil, İdare Konseyi Liderimiz Hakan Güldağ, Genel Koordinatörümüz Vahap Munyar, Yazı İşleri Müdürümüz Handan Sema Ceylan’ın sorularını yanıtladı. Liderler; “Şu anda Diyarbakır’da 5 yıldızlı 7 otel var. 2’si bitme, 3’ü de projelendirme evresinde. Toplam yıldızlı otel sayımız 35. Bu neredeyse yıllık 2,5 milyon kişilik kapasite. Sayı 5 milyona çıkmalı. Havalimanımızın kapasitesi bu. Sun Express’le bir muahede yapmak üzeriyiz. En değerli markamız Mezopotamya” dediler.
Sulanabilir yerlerimiz yüzde 65 projeler biterse pamuk kenti oluruz
Engin YEŞİL TOBB İDARE KONSEYİ ÜYESİ VE DİYARBAKIR TİCARET BORSASI BAŞKANI
Diyarbakır, Türkiye’nin kıymetli tarım vilayetlerinden biri. Geçen sene kuraklık sınır safhadaydı. Bu sene de yeniden makul kesitlerde kuraklık var. Diyarbakır’da kuraklıktan evvel yıllık 1 milyon 500 bin ton civarında buğday üretimi yapılıyordu. Bu sene beklenti 1 milyon 100 bin ton. Hem kuraklıktan ötürü hem de fazla gübre kullanılamamasından sayı düştü. Gübre fiyatları nerden baksanız yüzde 600 üzerinde artış gösterdi. Bundan ötürü 3-4 yıl evvelki randımanı yakalayamıyoruz. Türkiye’de yıllık buğday tüketimimiz yaklaşık 22 milyon ton diye biliyorum. Bu yıl beklendi Türkiye’de 19 milyon ton üretim olması. 3 milyon ton ithal etmek zorunda kalacağız. Endüstride kullandığımız buğday da yaklaşık 10 milyon tona tekabül ediyor. Onu da ithal edeceğiz. Diyarbakır’da 20 yılı aşkın müddettir tamamlanamayan bir Silvan Projesi var. Proje tamamlanırsa 2 milyon 350 bin dönüm arazi daha sulamaya açılıyor. Hem ülkenin hem bölgenin hem de kentimizin iktisadına çok büyük katkı sağlar. Lakin maalesef çok yavaş ilerliyor. Kentimizde güce dönük baraj projelerinin yüzde 95’i tamamlanmış durumda lakin sulamaya yönelik projelerde yüzde 13’lerdeyiz. Şu anda Diyarbakır’da 1 milyon dönüm sulanıyor. Bizim 6 milyon dönüm yerimiz var yüzde 65’i sulanabilir arazi. Barajlar tamamlanırsa üretimde büyük fark olur. Hatta Diyarbakır pamuk kenti olur. Bugün Türkiye’de biz pamuğun yüzde 50’sini ithal ediyoruz. İthal ikamesi yaparız. Tekstilciler bunun farkında, İstanbul’dan yatırım için buraya geliyorlar. Şu anda burada 4 iplik fabrikası kurulmuş durumda. Pamuğu da yetiştirince Diyarbakır hammaddeyle entegre bir dokuma üssü olacak.
BUĞDAYDA BİRİNCİ 3’TE MERCİMEKTE LİDER
Öte yandan Türkiye’de birinci sesi OSB Diyarbakır’da kuruldu. Şu anda orada 15 bine yakın besi hayvanımız var. TSO ile birlikte Ergani Çüngüş’te ikinci bir besi OSB açmayı düşünüyoruz. Diyarbakır, tarımın değerli bir merkezi olmaya devam edecek. Biz Türkiye buğday üretiminde birinci 3’teyiz. Mercimekte bazen birinci bazen 2’nci sıradayız. Mısırda 4’üncü, pamukta 3’üncüyüz. Ayrıyeten bayan kooperatiflerinin gelişmesi için de takviye veriyoruz.