Birleşik Kamu-İş Konfederasyonun Ar-Ge birim’nin çalışmasına nazaran, Türkiye’de evvelki aylarda da hayli yüksek oranlarda artan temel besin fiyatlarında mayısta ayında da yüzde 9,2 oranında arttı. Yılın birinci beş aylık periyodunda yüzde 65,5 olarak gerçekleşen besin fiyatlarındaki yıllık artış ise yüzde 159,6’ya kadar yükseldi.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonun Ar-Ge ünitesi KAMUAR’ın, fiyatlarını Ankara’daki marketlerden nizamlı olarak derlediği ve halkın en fazla tükettiği 64 besin hususundan oluşan bir sepeti temel alarak hazırladığı besin fiyatları endeksinin Mayıs 2022 sonuçları açıklandı.
Açıklamada şöyle denildi:
“Yanlış ekonomik ve ziraî siyasetlerin besin fiyatlarında yol açtığı artış, gelir artışı bırakın besin fiyatlarını genel enflasyon oranının da epey altında kalan Türkiye’de açlık riskini giderek büyütüyor. Besine erişimi zorlaştıran fiyat artışları vatandaşları yetersiz ve sıhhatsiz beslenmeye zorluyor. Uzmanlar bu durumu, bilhassa genç jenerasyon açısından gelecekte değerli sıhhat problemlerine yol açma riski taşıdığını belirtiyor.
Aylık fiyat artışı
Mayısta, besin fiyatlarındaki artışta zerzevat dışındaki bütün harcama kümelerinde yaşanan yüksek oranlı artırımlar belirleyici oldu.
Ekmek, pirinç, un, bulgur fiyatları, mayısta bir evvelki aya nazaran yüzde 1,6 oranında artış kaydetti. Halka ucuz et yedirme kelamı daha unutulmamışken et ve balık kümesi fiyatlarında yüzde 15,1 oranında aylık artış oldu. Mayısta süt ve süt eserleri ile yumurta kümesi fiyatları ise yüzde 7,1 oranında yükseldi. Yağ fiyatlarında ise yüzde 1,3 oranında yükselme oldu.
Meyve fiyatlarının yüzde 19,2 oranında arttığı mayıs ayında zerzevat fiyatlarında, bir evvelki aya nazaran ortalama yüzde 9,2 oranında düşüş yaşandı.
Bakliyat fiyatlarının yüzde 2 oranında arttığı mayısta, salça, zeytin, bal, çay, tuz ve gibisi besin hususlarından oluşan öbür işlenmiş besin fiyatlarında ise bilhassa şeker ve çay fiyatlarına yapılan artırımlar nedeniyle yüzde 33,4 oranında artış kaydedildi.
Böylelikle, vatandaşlar mevcut besin tüketim alışkanlıklarına nazaran seçilen 64 besin hususundan oluşturulan besin sepetini satın alabilmek için nisanda, bir evvelki aya nazaran yüzde 9,2 oranında daha fazla para ödedi.
Beş aylık değişim
Türkiye’nin üç haneli enflasyonlara yanlışsız süratle gittiği bu yılın birinci beş aylık periyodunda besin fiyatlarında yüzde 65,5 oranında artış yaşandı.
Ocak-mayıs periyodunda ekmek, pirinç, un, bulgur, makarna fiyatları yüzde 51,5 oranında arttı, et ve balık fiyatları yüzde 58,3, süt, süt eserleri ve yumurta fiyatları yüzde 24,9, yağ fiyatları yüzde 26,6 oranında, meyve fiyatları yüzde 165,5, zerzevat fiyatları yüzde 115,8, bakliyat fiyatları yüzde 20,8, öteki besin unsurlarının fiyatları da yüzde 64,5 oranında arttı.
Yıllık değişim
Besin fiyatlarında yıllık olarak ise (Mayıs 2021’e göre) yüzde 159,6 oranında artış gözlendi. Öteki bir tabirle vatandaşlar Mayıs 2021’de 100 liraya dolan bir sepet için bu yıl tıpkı ay 259,6 lira ödemek zorunda kaldılar.
Bu yıl mayısta geçen yılın mayıs ayına nazaran ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 139,4, et-balık fiyatlarında 115,6, süt ve süt eserleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 93,8 oranında artış oldu. Bir yıl öncesine nazaran yağ fiyatları yüzde 101,9 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 243, zerzevat fiyatları ise yüzde 422,4 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 101,9, başka besin fiyatları ise yüzde 114,7 oranında zamlandı.
Ziraî girdi maliyetleri ve tarım eseri üretici fiyatlarındaki artışlar besin fiyatlarındaki yıllık artışın önümüzdeki aylarda da üç haneli oranlarda kalmaya devam edeceği gözleniyor.”