Başkanlar Konuşuyor: Trabzon, Karadeniz somonu ile ihracatta hız kazandı

Trabzon TSO Lideri Suat Hacısalihoğlu ve Trabzon Ticaret Borsası Lideri Eyyüp Ergan, İdare Konseyi Liderimiz Hakan Güldağ, Genel Koordinatörümüz Vahap Munyar, Yazı İşleri Müdürümüz Handan Sema Ceylan’ın sorularını yanıtladı. Liderler, fındık kalitesinin artırılması için bahçelerin gençleştirilmesi projesi düzenlediklerini söyledi.

Somon yumurtası üretim tesisi kuracağız

Suat Hacısalihoğlu / Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı

Trabzon tarih boyunca ticaret merkezi oldu. Bugün de bu özelliğini kaybetmedi. Ekonomimizin yüzde 18’ini ticaret, yüzde 16’sını tarım, yüzde 13’ünü sanayi oluşturuyor. Başka kesimlerin yanında inşaat da yüzde 8’lerde. Kentimiz son birkaç yıldır daima yüzde 20’nin üzerinde büyüyor. Geçmişteki bilgilere baktığımız vakit kredi kullanımı mevduata nazaran çok daha fazlaydı. Lakin son yıllarda mevduatlarda önemli artış oldu. Örneğin kredi kullanımında yüzde 39 civarında bir artış olurken, mevduatlarda yüzde 59, 60’larda bir büyüme oluyor. Bu kentimizde ticaretin de geliştiğini gösteriyor. Kentimizin değerli geçim kalemleri biliyorsunuz fındık ve çay. Son yıllarda kıymetli bir gelişme oldu o da; somon. Hem üretimi hem ihracatı arttı. Bu artış 2022’de yaklaşık 12 bin ton ek kapasite getirdi. Pazarlama konusunda da sorunumuz olmadı. Rusya Federasyonu’ndan çok büyük talep var. Japon fi rmaları kentimizde görüşmeler yapıyor. Yetiştirdiğimiz balığa Karadeniz alası da deniliyor Türk somonu da. Besin güvenliği bu kadar öne çıkarken yanlışsız bir şey yaptığımızı şu anki talepler de gösteriyor. Biz de yatırımlarımızı artırdık. Somonun yumurtası tartıyla yurt dışından geliyordu. Gelirken de yüzde 40’ı zayi oluyordu. Yavruya dönüşme sırasında da bir yüzde 20’yi kaybediyorduk. Biz oda olarak yürüttüğümüz proje ile 50 milyon liralık bir yumurta üretim tesisini kentimize kazandıracağız. Tekrar balıkların muhtaçlığı olan yem konusunda yatırımlar artmaya başladı.

ULUSLARARASI SOMON ŞENLİĞİ DÜZENLEDİK

Şehir olarak ihracatımız toplam 1 milyar 300 milyon dolar civarında seyrediyordu. Pandemiden ötürü bunun bir ölçü düştüğünü gördük, 2021’de 1 milyar 180 milyon civarında gerçekleşti. Artık toparlanıyoruz. İhracat eserlerimizde birinci sırada fındık var. İkincisi zerzevat ya da meyve, üçüncü sıraya su eserleri çıkmaya başladı, dördüncü sırada da makine modülleri üretimi var. 30 bin ton somon satıyoruz. Geçen yıl memleketler arası somon şenliği düzenledik, bu ay da ikincisini düzenleyeceğiz. Böylelikle Karadeniz somonunu, Türk somonunu bütün dünyaya tanıtmış olacağız.

DÖRT OSB’NİN ÜÇÜ DOLU

Trabzon’da 4 OSB’miz var. Bunların 3’ü büsbütün dolu. Başkasının de altyapı çalışmaları başladı. Yeni yerimiz yok, OSB kurmak için arazi yapımız müsait değil. Yerlerimiz eğimli olduğu için OSB’leri dağları tıraşlayarak kuruyoruz. Maliyetler artıyor. Şinik OSB’miz tamamlandı. Beşikdüzü OSB’mizde genişleme çalışmaları devam edecek. Bir de biliyorsunuz Türkiye’de sanayi bölgeleri kurulması konusunda bir düzenleme yapıldı. Birinci olarak Trabzon ve Filyos yatırım adası sanayi bölgesi başladı. Türkiye için 23 sanayi bölgesi düşünülüyor. Ülkemizin geleceği bence buralardan geçiyor, yüksek teknolojiden geçiyor. Bizim kentimizin planlaması 5 ana kesimden yapıldı. Artık bölgemiz için ihale basamağına geldik. Önümüzdeki 3 yılda bunu tamamlayarak bölgede yüksek teknolojiye dönük yatırımların yapılmasını sağlayacağız.

ŞAMPİYONLUĞUMUZLA DÜNYACA TANINIR OLDUK

Trabzon’da yabancılara yaklaşık 6 bin civarında gayrimenkul satışı olduğunu söyleyebilirim. Yaptığımız araştırmalarda Körfez ülkelerinde yaşayanların yüzde 80’inin sıcaklık nedeni ile yurt dışına çıktığını öğrendik. Oralarda fuarlara katıldık. 500 bine yakın kişiyi oralardan kentimize çektik. Hatta gelenler ticaretin içinde olanlar. Onlar da ticaretimizi geliştirdiler. Burada tartıyla gayrimenkul şirketleri kurdular. İnşaat da yapmaya başladılar, siteler kurdular. Kentimizde bu yatırımlar da artacaktır. Kentimizde yıllık ortalama 10-12 bin konut satılıyor. Bu da 600-700 milyon dolarlık bir girdi demektir bu. Stoklar eridi, yeni alanların imara açılması gerek. Yalnızca Körfez’e değil, Avrupa’daki gurbetçilerimize de mesken satabiliriz. Turizmde de 11 bin yatak kapasitesinden 60 binin üzerinde yatak kapasitesine çıktık. Bütün marka zincir oteller kentimize gelmeye başladılar. Kıymetli yatırımlar oldu. Bir de Trabzonspor’umuzun şampiyon olması bizi dünyaya tanıttı. Sümela Manastırı, Uzun Göl, kongre turizmi değerli güçlerimizden. Kentimizde 70 bin civarında da öğrencimiz var. Hepsi bizim için çok değerli.

Çay-Fındık Adası Projesi ile agro turizm yapacağız

Eyyüp Ergan / Trabzon Ticaret Borsası Başkanı

Pandemi sayesinde tarımın kıymetini daha yeterli anladık. Mesela Türkiye’de 720 bin hektar fındık dikili alan var. Biz 750 milyon kilo fındık üretiyoruz. Dönüm başına ortalama 100 kilo. Bu Amerika’da 275 kilo. Fındığı yeni yapan ülkeler var. Mesela Gürcistan da Azerbaycan da 250 kiloların üzerine çıktı. Biz hala bu kadar üretimdeyiz. Onun için harekete geçtik. Trabzon’da 60’a yakın örnek bahçe yaptık. Bir örnek bahçemizde iddiam 400 kilonun üzerinde randıman alacağız. Bu gelişmeyi sağlarsak toplamda 1,5 milyon ton fındık üretir hale geleceğiz. Gelir de en az 4-5 milyar dolar çıkar. Somonda 1 milyar dolarlık ihracatı geçmeye başladık. 2023 için 2 milyar dolarlardan bahsediliyor. Bu süratli büyümeyi fındıkta da yapmalıyız.

FINDIĞIN YÜZDE 8’İNİ ÜRETİYORUZ, İHRACATIN YÜZDE 48’İ BİZDE

Tanıtım için “Trabzonspor’un resmi yiyeceği fındık” dedik. Bence Trabzon’un en büyük fi rması Trabzonspor’dur. En büyük markamız Trabzonspor’dur. Yurtdışında iş yaptığımız beşerler şampiyonluk sonrası bizi aradılar, “Ne oluyor orada” diye sordular. Bizim kutlamamız tüm dünyada bu türlü bir fark yarattı. Fındığa dönersek, biz fındığı işliyoruz. İşlemeden satılıyor diye eleştiriliyoruz. Ezme de, çikolata için de ihraç ediyoruz. Çikolatayı kendimiz de yapıyoruz. Mesela Trabzon Türkiye’de fındık üretiminin yüzde 8’ini yapıyor lakin ihracatın yüzde 48’ini gerçekleştiriliyor. Türkiye’nin en büyük ihraç yapan fi rmaları bizde. Bizim arkadaşlarımız, bizim sanayicilerimiz, birçoğunu entegre ederek satıyorlar.

BAHÇELERİ SÖKMEDEN GENÇLEŞTİREN ÇALIŞMA

En büyük sıkıntımız yaşlanmış fındık bahçeleri. 100 yaşında bahçelerimiz var. Bu bahçelerin yenilenmesi açısından hoş çalışmalar yaptık. Tüm bahçenin sökülmeden, ortalardan gençleştirilmesi konusunda adımlar attık ve üreticilerimizi toplantılara davet ettik. Bir farkındalık yarattık. Hisar Belediyesi ile yaptığımız bir çalışmada inşallah önümüzdeki yıllarda da Çay-Fındık Adası Projesini gerçekleştirip bu alanda agro turizm yapacağız.

ARTIK HER YIL “DÜNYA FINDIK HAFTASI” KUTLANACAK

Biz birinci kez Trabzon Ticaret Borsası olarak geçen yıl “Dünya Fındık Haftası” ismi altında kutlama yapılmasını sağladık. Hatta TOBB Liderimiz Rifat Hisarcıklıoğlu beyefendi de geldi. Bu sevincimize ortak oldu. Açılışını da yaptık, tescilini de aldık. Bundan sonra Türkiye’de o hafta daima Dünya Fındık Haftası olarak kutlanacak. Bu sene konut sahibi Sakarya olacak. Beşerler gelsinler fındık nasıl üretiliyor, nasıl işleniyor, hangi evrelerden geçiyor, görsünler. Çay-Fındık Adamızı da Ortahisar Belediyemizin gösterdiği bir vadide yapacağız. Ortak projemiz olacak. Tüm bunlar kentimize katkı sağlayacak.