Canan SAKARYA
Akaryakıt kaçakçılığıyla uğraş kapsamında yeni tedbirler ve cezalar getiren Vergi Yöntem Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi yasa teklifi Plan Bütçe Komisyonu’nda kabul edildi. Yasa teklifinin gelecek hafta kanunlaştırılması bekleniyor.
Yasa teklifinde birinci imza sahibi AK Parti Konya Milletvekili Ziya Altunyaldız, bölümde yeni bir düzenlemeye neden muhtaçlık duyulduğunu Komisyon’a yaptığı kapsamlı bir sunumla anlattı. 2015 ile 2020 yılları ortasında petrol ve LPG piyasasında faaliyette bulunan dağıtıcı ve bayi kategorisindeki bin 87 mükellef hakkında vergi incelemesi yapıldığını 767,9 milyon TL matrah farkı üzerinden 257,6 milyon TL verginin zayi edildiğinin tespit edildiğini belirten Altunyaldız, 753 milyon TL ceza kesildiği bilgisini verdi. Tıpkı devirde Gelir Yönetimi Başkanlığı’na bağlı kontrol takımları tarafından 143 bin 551 istasyon, 781 bin 642 pompa, 3 milyon 791 bin 846 tabanca denetlendiğini ve 2 bin 689 adet ödeme kayıt aygıtının arızalı olduğunun tespit edildiğini anlatan Altunyaldız, bu mükellefl er hakkında 24,5 milyon TL özel usulsüzlük cezası kesildiğini belirtti. Altunyaldız’ın verdiği bilgiye nazaran tıpkı devirde ele geçirilen kaçak akaryakıt eseri ise 397,8 milyon ton olarak gerçekleşti.
Piyasaya 8. 1 milyar TL’nin üzerinde düzmece fatura sürüldü
Bölümde uydurma fatura yoluyla yapılan akaryakıt kaçakçılığı hakkında da açıklamalarda bulunan Altunyaldız, dağıtım şirketleri ve bayilere yönelik yapılan bir operasyonda 302 şirkette gerçekleştirilen kontrollerde elde edilen dokümanlara yönelik yapılan inceleme ve araştırmalar sonucunda akaryakıt dağıtım şirketleri tarafından bayiler aracılığıyla piyasaya bir yıl içerisinde 8,1 milyar TL’nin üzerinde düzmece fatura sürüldüğünün tespit edildiğini açıkladı. Düzenlenen uydurma faturalar nedeniyle devletin KDV, gelir yahut kurumlar vergisi tarafından 3,1 milyar TL’nin üzerinde ziyana uğratıldığının belirlendiğini anlattı.
Yalnızca ödeme kayıt aygıtlarına yönelik yapılan kontrollerde tespit edilen vergi kaçakçılığına ait dataları de açıklayan Altunyaldız, “2019 yılı içerisinde 8 bin 632 akaryakıt istasyonunda spesifik olarak ödeme kayıt aygıtlarına yönelik 38 bin 395 kontrol gerçekleştirilmiştir. Yapılan kontroller sonucunda 3 bin 421 mükellefin fişlere plaka bilgisini gerçek yazmadığı, 2 bin 728 mükellefin her bir satış vergisini anlık olarak ödeme kaydedici aygıt hafızasına kaydetmediği, 2 bin 772 mükellefin de geçmiş devir bilgilerinin mali hafızada kayıtlı olmadığı tespit edilmiştir” dedi.
Yıllık vergi kaybının 7,6 milyar lira olduğu kestirim ediliyor
Yasa teklifinin görüşmeleri sırasında milletvekillerinin sorularını yanıtlayan Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Cengiz Yavilioğlu, KDV beyannameleri ve EPDK datalarıyla kayıt dışılığın ne kadar olduğuna ait bir senaryo oluşturduklarını belirtti. Yavilioğlu, “Gelir Yönetimi Başkanlığınca yapılan anlık kontrollerde riskli 2 bin 379 mükellef olduğu belirlendi ve bu mükelleflerin KDV matrahı 66 milyar lira olarak tespit edildi. Mükellefl erin yaklaşık yüzde 30’unda risk faktörüne rastlandı. Risk faktörü olarak dikkate alınan konular irdelendiğinde resmi kayıtlara yansımayan satış datalarının yaklaşık yüzde 30’a ulaştığı tespit edildi. Buradan hareketle riskli olduğu bedellendirilen akaryakıt istasyonlarında, yıllık bazda 19,1 milyar liralık kayıt dışı satış olduğu varsayımı ortaya çıkıyor. Bunun üzerinden yıllık yaklaşık 7,6 milyar liralık bir vergi kaybı olduğu kestirim ediliyor” dedi.
Teklif ne getiriyor?
● Akaryakıt, LPG, tütün mamulleri ve alkollü içecek kesimlerinde birinci kez faaliyet göstereceklerden 10 milyon TL, halihazırda faaliyet gösterenlerden ise 100 milyon TL’yi geçmemek üzere bir evvelki yıl brüt satışlarının yüzde 1’i fiyatında teminat alınacak. Teminatı vermeyenlere 25 bin TL’den az ve 1 milyon TL’den fazla olmamak üzere brüt satışlarının binde 3’ü özel usulsüzlük cezası verilecek. Ayrıyeten akaryakıt ve LPG piyasasında olup teminatlarını vermeyenler, teminatlarını verene kadar faaliyetten men edilecekler.
● Akaryakıt piyasasında düzmece fatura düzenleme ve ödeme kaydedici aygıta müdahaleye ait haklarında vergi incelemesi olan tesis için diğer bir bireye lisans verilmeyecek.
● Dağıtıcı lisansı sahiplerinin otomasyon sistemini EPDK tarafından yetkilendirilmiş hukuksal şahıslar aracılığıyla kurması ve sistemin işleyişinden ortaklaşa sorumlu tutulmalarına ait düzenleme yapılmaktadır. Böylelikle EPDK bayilerden ve dağıtıcılardan gelen dataları aktüel olarak denetleyebilecek.
● Ödeme kaydedici aygıt ve otomasyon üzere elektronik sistemlere müdahale eden bireylere vergi kaçakçılığı hatası kapsamında 3 yıldan 5 yıla kadar mahpus cezası verilecek.
● EPDK’dan müsaade alınmaksızın rastgele bir eserden üretilen unsurların akaryakıt olarak; ikmal edilmesi, satışa arz edilmesi, satılması, bulundurulması, bu özelliğini bilerek ticari emelle satın alınması, taşınması yahut saklanması da kaçakçılık cürümleri kapsamına dahil edilmekte. Bu fiilleri işleyenler 2 yıldan 5 yıla kadar mahpus ile cezalandırılacak.
● Akaryakıt piyasasında uydurma fatura düzenleyen ve kullananlar ile ödeme kaydedici aygıta ve otomasyona müdahale fiillerinin tespit edilmesi durumunda tüm faaliyetler EPDK tarafından süreksiz olarak durdurulacak ve bu müddet içinde kelam konusu tesis için öteki bir şahsa de lisans verilmeyecek. Katılaşmış mahkeme kararına nazaran lisans sahiplerinin lisansı iptal edilecek. Ödeme kaydedici aygıta ve otomasyona müdahale fiiline ait olarak verilen idari para cezaları ödenmediği surece lisansa bahis tesis için yeni lisans verilmeyecek.
● Dağıtıcıların, rastgele bir dağıtıcıdan aldığı akaryakıtı öteki bir dağıtıcıya satması yasaklanıyor. Bu yasağı çiğneyen lisans sahiplerine birinci ihlalde idari para cezası uygulanacak ve iki yıl içerisinde tekrar edilmesi halinde dağıtıcı lisansı iptal edilecek.
● Mevcutta, kanuna karşı hile ve palavra beyanda bulunanların lisansı iptal ediliyordu. Yeni düzenlemeyle bu şahıslara, bunların ortaklarına, bunların ortak yahut temsilcisi olduğu hukukî bireylere yine lisans verilmeyecek.
● Akaryakıt-LPG dağıtıcı ve bayi lisans başvurusu, lisans tadili yahut lisans müddeti uzatılmasına ait taleplerin yerine getirilmesi için vadesi geçmiş vergi borcu ile SGK’ye vadesi geçmiş prim ve idari para cezası borcu bulunmaması koşulu getiriliyor.
İstasyoncular: Kooperatiflere akaryakıt bayiliği verilmesin
Petrol Eserleri Patronlar Sendikası (PÜİS) ve Türkiye Akaryakıt Bayileri Petrol Ve Gaz Şirketleri Patron Sendikası (TABGİS) ortak bir açıklama yaparak, akaryakıt dalının en değerli meselelerinden biri olan kayıt dışılığın engellenmesi için önlem tekliflerinin yer aldığı Vergi Tarz Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifinin TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülerek kabul edilmesinden memnuniyet duyduklarını lisana getirdiler. PÜİS Genel Lideri İmran Okumuş ve TABGİS Genel Lideri Ferruh Temel Zülfikar’ın imzasıyla yayınlanan açıklamada, Kanun teklifindeki birtakım unsurların belirli kısımlarının düzeltilmesi istendi.
PÜİS neler önermişti?
PÜİS Genel Lideri İmran Okumuş, teklifte yer almayan birtakım konuların teklife eklenmesini talep etmişti. Bu talepler şöyle:
● Fabrika, şantiye, nakliye filosu işletmeleri ve gibisi yerlerde konseyi bulunan depolara da akaryakıt istasyonlarına kurulan otomasyon sisteminin kurulması,
● 1.1.2005 tarihinden evvel faaliyette bulunan akaryakıt istasyonları otogaz sistemi kurmada, kilometre tahdidinden muaf tutulsun.
● Ziraî maksatlı kurulan Tarım Kredi Kooperatifl eri, Pancar Ekicileri Kooperatifleri ve gibisi kuruluşlara bayilik lisansı verilmesin.
● İstasyon çalışanlarının ezkaza yahut kurul almak gayesiyle şuurlu olarak girdikleri yanlış plakadan ötürü istasyon sahipleri mağduriyet yaşamasın. İstasyonlarda düzenlenen dokümanlar otomatik tanıma sistemiyle çıkarılsın, elle plaka bilgisi girilmesine müsaade verilmesin.