Leyla İLHAN
İSTANBUL-2017 yılından sonra gerileme sürecine giren yapı ruhsatlarında 2020 yılında başlayan toparlama süreci bu yılın birinci 3 ayında da sürdü. TÜİK tarafından açıklanan Ocak-Mart 2021 bilgilerine nazaran Yapı Müsaade İstatistikleri tüm kalemlerde artış sergiledi.
Datalara nazaran, belediyeler tarafından verilen yapı ruhsatları 2021 yılının birinci üç ayında bir evvelki yıla kıyasla bina sayısı yüzde 131,8 artarak 32 bin 832 oldu. Tıpkı periyotta yüzölçüm yüzde 87,5 artarak 33,2 milyon metrekareye çıkarken, bina kıymeti ise yüzde 144,3 artarak 75 milyar TL’ye çıktı. Daire sayısı yüzde 105,6 artarak 168 bin 447 bin adete geldi.
Gayrimenkul temsilcileri artışların hem ucuz kampanyanın verdiği motivasyon hem de geçen yıl ötelenen ruhsatların bu yıl devreye girmesi ve kentsel dönüşümden kaynaklandığını söyledi. Böylelikle bölümün son 10 yıllık ortalamayı yakaladığı kaydedildi.
“Sektör yeni sürece hazırlanıyor”
İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Lideri Nazmi Durbakayım, bu artışın önümüzdeki süreç için bir hazırlık olarak kıymetlendirdi. Şirketlerin artık maliyet artışlarına nazaran fiyatlarını revize etmeye başladığını aktaran Durbakayım, “Bir eksik olan pandeminin geçmesi. Bugüne kadar gayrimenkul yatırımcısı parasını dövizde ve mevduatta kıymetlendirdi. Artık gayrimenkule girmek için bekliyor.” dedi.
“Ötelemeler 2021’de artış getirdi”
Yapı ruhsat sayılarındaki artışı pahalandıran TSKB Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Makbule Yönel Maya, “Nitekim 2021 yılı birinci 3 aylık ruhsat alanı uzun devirde bakıldığında Türkiye ortalamasını yakalamış görünüyor.” dedi.
“2019 yılında üzere stok fazlası mı var dediğimiz bir devri konuşuyorduk ve konut kredisi faiz oranları yılın birinci 7 ayında hayli yüksekti. 2020 yılında ise piyasa dinamikleri özelikle COVID-19 salgını nedeniyle büsbütün değişti. 2019 ve 2020 yılını dışarıda bırakıp son 10 yılın birinci çeyrek ortalamasına baktığımızda yaklaşık 38 milyon 200 bin m2 alan için birinci çeyrekte ruhsat alındığını görüyoruz” diyen Maya, şöyle konuştu:
“2021 yılı birinci çeyreği için de bu sayının yaklaşık 33 milyon 200 bin m2 alan için gerçekleştiğini görüyoruz. 2020 yılındaki bilinmeyen ortam nedeniyle ötelemelerin de birinci çeyreğe tesirinin olabileceğini düşünüyorum. 2020 yılı haziran sonrası konut satışlarını artırıcı kampanyaların da ruhsat alım tarafında motivasyonu artırdığı düşünülebilir. Ayrıyeten kentsel dönüşümün ufak da olsa tesiri olabilir. Konutun aldığı hisse ise yıllar bazında misal oranlarda kendisini daima korumuş görünüyor.”
Yüzölçümün yüzde 58,6’sı konut oldu
2021 yılının birinci üç ayında yapı ruhsatı verilen yapıların toplam yüzölçümü 33,2 milyon metrekare iken; bunun 19,5 milyon metrekaresi konut, 7,5 milyon metrekaresi konut dışı ve 6,3 milyon metrekaresi ise ortak kullanım alanı olarak gerçekleşti.
Birebir periyotta yapı ruhsatı verilen yapıların kullanma gayesine nazaran 23,8 milyon metrekare ile en yüksek hisseye iki ve daha fazla daireli ikamet gayeli binalar sahip oldu. Bunu 2,4 milyon metrekare ile bir daireli ikamet emelli binalar izledi.
Böylelikle kullanma gayesine nazaran en yüksek hisse yüzde 71,5 ile iki ve daha fazla daireli binaların olurken, bir daireli yapıların hissesi ise yüzde 7,1 oldu. İkamet emelli olmayan otel, ofis yapıların hissesi ise yüzde 11, sanayi yapıların hissesi ise yüzde 6,2 olarak gerçekleşti.