İran, Avrupa Birliği (AB) tarafından sunulan nükleer mutabakat taslağıyla ilgili son değerlendirmeyi içeren yazılı metni AB Dış Alakalar ve Güvenlik Siyasetleri Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’e gönderdi. İran idaresinden şimdi mevzuya ait resmi bir açıklama gelmezken, İran Dışişleri Bakanlığı kaynakları Tahran idaresinin son talep ve değerlendirmesini AB’ye ilettiğini duyurdu. İran medyasının diplomatik kaynaklara dayandırdığı haberinde, Tahran’ın AB’nin sunduğu son taslağa ait değerlendirmesini AB’ye ilettiği yer alırken, AB’ye metne yanıt vermesi için 2 gün mühlet verildiği de belirtildi.
“Anlaşmaya geri dönmeye yakınız”
İran nükleer müzakere heyetinde yer alan Muhammed Marandi tarafından yapılan açıklamada, ABD ile nükleer müzakerelerde temel problemlerin aşıldığı ve mutabakata geri dönmeye çok yakın oldukları tabir edildi. İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Buyruk Abdullahiyan yaptığı açıklamada, AB tarafından sunulan nükleer mutabakat taslağıyla ilgili son değerlendirmeyi içeren yazılı metni lokal saat ile 00.00’a kadar göndereceklerini söylemişti. AB Dış Bağlantılar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Borrell, 20 Temmuz’da İran ile ABD ortasındaki uyuşmazlığı çözmek için taraflara yeni bir taslak metin sunduğunu duyurmuştu. Tahran ve Washington idareleri de AB’nin sunduğu yeni tahlil tekliflerini olumlu karşıladıklarını açıklamıştı.
Nükleer muahedeye dönüş müzakereleri
Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Kurulunun 5 daimi üyesi (İngiltere, ABD, Çin, Fransa, Rusya) ve Almanya ile İran ortasında 2015 yılında “Kapsamlı Ortak Hareket Planı” ismi verilen ve İran nükleer faaliyetlerinin denetlenmesini içeren muahede imzalanmıştı. Eski ABD Lideri Donald Trump 2018 yılında tek taraflı olarak muahededen çekilmiş, İran idaresi de nükleer faaliyetlerini mutabakat öncesine döndürmüştü. Bunun üzerine ABD idaresi, İran’ı ağır ekonomik yaptırımlarla amaç almıştı. Nükleer muahedeye dönüş için Avusturya’nın başşehri Viyana’da Nisan 2021’de İran, Fransa, Rusya, Çin, İngiltere ve Almanya ortasında müzakerelere başlanmıştı. ABD Lideri Joe Biden’ın Kasım 2021’de misyona başlamasıyla ABD’nin de muahedeye dönmesi için görüşmeler yürütülüyordu fakat müzakereler geçtiğimiz Mart ayında farklı nedenlerle durdurulmuştu.